Η Μεσογειακή Διατροφή και τα πλεονεκτήματά της

Συνέντευξη Νίκος Κατσαρός

Για τη σημαντικότητα της Μεσογειακής διατροφής μιλήσαμε με τον κο Νίκο Κατσαρό επιστημονικό συνεργάτη στο Δημόκριτο και πρώην πρόεδρο του ΕΦΕΤ.

– Κύριε Κατσαρέ, ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το όφελος από την πρόσφατη καταχώρηση της Μεσογειακής Διατροφής στον κατάλογο της UNESCO ως μνημείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς για την Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Μεσογείου;

– Τα οφέλη είναι πολλαπλά και θα πρέπει οπωσδήποτε να τα εκμεταλλευτούμε. Το πρώτο μεγάλο όφελος είναι η συμβολή της Μεσογειακής Διατροφής στην υγεία. Το δεύτερο η συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου και το τρίτο στην προσέλκυση τουριστών.

– Τί θα μπορούσε να σημαίνει αυτό στη δύσκολη οικονομική συγκυρία που ζούμε και πώς θα μπορούσε η Ελλάδα να «εκμεταλλευτεί» εμπορικά το γεγονός αυτό;

– Πράγματι είναι μια μοναδική ευκαιρία για την Ελλάδα να προβάλει σε παγκόσμιο επίπεδο τη Μεσογειακή Διατροφή και τα πλεονεκτήματά της, γιατί βασική προϋπόθεση της Μεσογειακής Διατροφής για τη χώρα μας είναι η παραγωγή προϊόντων από την ελληνική γη. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, που έχω ανακοινώσει, αν ένα εκατομμύριο Έλληνες δαπανούσαν το χρόνο 1.000 ευρώ σε προϊόντα ελληνικής γης, αυτό στην αγορά θα εξελίσσονταν σε 11 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 200.000 νέες θέσεις εργασίας. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό στα πλαίσια της Μεσογειακής Διατροφής να προβάλουμε και «το σύνθημα καταναλώνω ό,τι παράγω».

– Πώς θα μπορούσε η ελληνική Πολιτεία να συμβάλλει στην προώθηση των ελληνικών προϊόντων στον τόπο μας, αλλά και στις διεθνείς αγορές;

– Η ελληνική Πολιτεία έχει υποχρέωση να συμβάλλει, ξεκινώντας από την προβολή της Μεσογειακής Διατροφής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο μέχρι και το λύκειο, προβάλλοντας πρωτίστως τα υγιεινά χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Διατροφής. Παράλληλα δε να έχει έναν πιο συντονισμένο ρόλο στην προβολή των προϊόντων της ελληνικής γης τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

– Θεωρείτε πιθανό να προκύψουν διαμάχες και η κάθε χώρα να προσπαθήσει να οικειοποιηθεί τον τίτλο του «ειδικού» πάνω στα θέματα της Μεσογειακής Διατροφής;

– Η κάθε χώρα ασφαλώς θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί για δικούς της σκοπούς την προβολή της Μεσογειακής Διατροφής. Αυτό, όμως, δεν θα πρέπει να ενοχλεί εμάς αρκεί κι εμείς να μην χάσουμε τη μοναδική αυτή ευκαιρία, η οποία μας προσφέρεται.

– Πιστεύετε ότι μπορούμε να προσαρμόσουμε τη Μεσογειακή Διατροφή στο σύγχρονο τρόπο ζωής; Και πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό;

– Δυστυχώς είναι πολύ δύσκολο, διότι στη σημερινή κοινωνία η τεχνολογία είναι εκεί-νη που επικρατεί έναντι των παλαιότερων δομών που καθόριζαν και τις διατροφικές μας συνήθειες. Παρόλα αυτά αν υπάρξει μια συνεργασία, ένας συντονισμός και μια δικτύωση μεταξύ της Πολιτείας, των επιστημονικών φορέων, των κοινωνικών φορέων και των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων στα σχολεία μπορεί να επέλθει μια σημαντική προσαρμογή της Μεσογειακής Διατροφής στη ζωή μας.

– Μπορεί η Μεσογειακή Διατροφή να αποτελέσει από μόνη της «ελιξίριο» υγείας, δηλαδή να λειτουργήσει ξεχωριστά σαν φάρμακο ή συνδέεται απόλυτα με έναν τρόπο ζωής κατά πολύ ξεχασμένο;

– Όχι. Η Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να συντελέσει σημαντικά στην υγεία την ευζωία και την μακροζωία. Δεν μπορεί να λειτουργήσει, όμως, σαν φάρμακο. Πριν από μερικές ημέρες ανακοινώθηκε έρευνα, σύμφωνα με την οποία η Μεσογειακή Διατροφή εκτός από την πρόληψη κατά του διαβήτη, των καρδιαγγειακών νοσημάτων και της παχυσαρκίας συνδέεται άμεσα και με την πρόληψη γεροντικής άνοιας και της νόσου Αλτσχάιμερ.

– Κατά πόσον η τάση αναζήτησης παραδοσιακών μεσογειακών και δη ελληνικών γεύσεων στην εποχή μας, πιστεύετε ότι σχετίζεται με την αναζήτηση της χαμένης μας ταυτότητας;

– Οπωσδήποτε η αναζήτηση ελληνικών γεύσεων συνδέεται με την ταυτότητα του Έλληνα και γι αυτό με κάθε τρόπο θα πρέπει να προβάλουμε την ελληνική διατροφή, η οποία συνδέεται άμεσα με την κρητική διατροφή και αποτελεί μέρος του διατροφικού μας πολιτισμού.

– Ποιες είναι οι διαφορές της Μεσογειακής Διατροφής από την παραδοσιακή ελληνική διατροφή;

– Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ της ελληνικής διατροφής και της Μεσογειακής Διατροφής. Η ελληνική διατροφή στηρίζεται στη μεγάλη ποικιλία φρούτων και λαχανικών, προϊόντων της ελληνικής γης, στα όσπρια και στα εσπεριδοειδή, τη φέτα και άλλα, και στο γεγονός ότι όλα αυτά μαγειρεύονται στο ελαιόλαδο. Είτε στις σαλάτες το ωμό ελαιόλαδο. Επιπλέον στην ελληνική διατροφή κάθε γεύμα μπορεί να συνοδεύεται από δυο ποτήρια κόκκινο κρασί ως επιδόρπιο, υπάρχει πάντα το μέλι και τα προϊόντα μελιού. Η κατανάλωση ψωμιού με κάθε γεύμα αποτελεί ένα άλλο χαρακτηριστικό της ελληνικής διατροφής. Ενώ στην Ιταλία το κύριο χαρακτηριστικό είναι το σπαγγέτι, στην Ισπανία η παέλια και στο Μαρόκο τα μαροκινά ταζίν. Επιπλέον, στην άλλη πλευρά της Μεσογείου, στους μουσουλμανικούς λαούς για θρησκευτικούς λόγους απαγορεύεται η κατανάλωση οινοπνεύματος. Όπως καταλαβαίνετε, υπάρχουν αρκετές διαφορές. Όπως φυσικά υπάρχουν και ομοιότητες. Εδώ, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η πρόταση προς την UNESCO για την Μεσογειακή Διατροφή έγινε από την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και το Μαρόκο.

– Μπορεί η Μεσογειακή Διατροφή από μόνη της να αποτελέσει κριτήριο ποιότητας;

– Ασφαλώς η Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να αποτελέσει κριτήριο ποιότητας και θα πρέπει αυτό να το λάβει σοβαρά υπόψη της η Πολιτεία, έτσι ώστε εκείνα τα εστιατόρια και τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που τηρούν τις προδιαγραφές της Μεσογειακής Διατροφής να λαμβάνουν και το σήμα ποιότητος Μεσογειακής Διατροφής.

– Θα μπορούσε η Μεσογειακή Διατροφή να συμβάλει στην αειφόρο διαχείριση της υπαίθρου και πώς;

– Ασφαλώς. Εξάλλου βασική προϋπόθεση για την αναγνώριση της Μεσογειακής διατροφής από την UNESCO ήταν και η διαχείριση της αειφορίας. Δηλαδή οι παραδοσιακοί τρόποι καλλιέργειας φρούτων, λαχανικών και αλιείας, καθώς και οι παραδοσιακοί τρόποι παραγωγής προϊόντων όπως η φέτα, το τσίπουρο και πολλά άλλα προϊόντα.

– Πώς θα μπορούσε η στροφή στη Μεσογειακή Διατροφή να συμβάλλει στην προώθηση των χαμένων κοινωνικών σχέσεων;

– Μπορεί να συμβάλλει και αυτός είναι ένας από τους κύριους σκοπούς της προώθησης της Μεσογειακής Διατροφής, διότι όπως έλεγε ο Πλούταρχος: «δεν καθόμαστε στο τραπέζι για να φάμε αλλά για να φάμε μαζί». Η ελληνική κουζίνα, η ελληνική γαστρονομία είναι μια ολόκληρη ιεροτελεστία, η οποία φέρνει τους ανθρώπους κοντύτερα σε χαρές και σε λύπες, σε γάμους, σε βαφτίσια, σε πανηγύρια, σε κηδείες.

– Πιστεύετε ότι ο πολιτισμός του κάθε τόπου στις μέρες μας αποτελεί «είδος προς εξαφάνιση» που χρήζει προστασίας;

– Ασφαλώς αποτελεί είδος προς εξαφάνιση και ο διατροφικός πολιτισμός της ελληνικής διατροφής μπορεί να συμβάλλει και στη διατήρηση του πολιτισμού της χώρας.

–Συνέντευξη στην Ειρήνη Κάρου