Μια… περιήγηση στην αυτάρκεια

Ακόμα διακοπές;

Είτε είμαστε, άλλοι σε καθυστερημένες διακοπές είτε άλλοι ήδη έχουμε ξεκινήσει να δουλεύουμε, η λέξη αυτάρκεια «βρίσκεται στα χείλη» αρκετών από εμάς εδώ τον τελευταίο καιρό. Μια λέξη που ζητάει απεγνωσμένα τις συνθήκες για να υλοποιηθεί.

Βέβαια, τα τελευταία -και ιδίως των τελευταίο χρόνο- προσπαθώντας κάποιοι από εμάς να διερευνήσουν την πιθανότητα αυτή, έχουν «κυκλοφορήσει» και σε διάφορες συναντήσεις (οικογιορτές π.χ.) και στο διαδίκτυο (internet) συνταγές, για το πώς μπορεί ο καθένας μας να φτιάξει μόνος του πολλά από τα κύριας και καθημερινής χρήσης προϊόντα, όπως τρόφιμα, σαπούνια, απορρυπαντικά, ρούχα, προϊόντα για την φροντίδα των φυτών κ.α. Πάντα χρησιμοποιώντας πρώτες ύλες που μπορούμε να τις βρούμε εύκολα ή σχετικά εύκολα και που σίγουρα υπάρχουν κάπου κοντά μας ή τουλάχιστον κάπου στην Ελλάδα.

Κάποιοι άλλοι έχουν περάσει και στη δράση. Και για να κάνουν την προσπάθειά τους πιο ρεαλιστική πηγαίνουν στην κοντινή ή και μακρινή επαρχία, όπου τα πράγματα δείχνουν πιο εύκολα να υλοποιηθούν.

Διερευνώντας

Αυτό όμως που περιέγραψα προηγουμένως είναι αυτάρκεια. Και τί εννοούμε ολική ή μερική αυτάρκεια; Δηλαδή μπορούμε να λειτουργήσουμε σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας με υλική αυτάρκεια, ή μόνο σε κάποιους μεμονωμένους τομείς; Σε αυτούς τους καιρούς που καλούμαστε παγκοσμίως να δημιουργήσουμε μια βάση για να «πατήσουν» άλλες γενιές και να προχωρήσουν διαμορφώνοντας μια νέα οικονομική κατάσταση σχέση μεταξύ μας, μοιάζει να λειτουργούμε αμήχανα και χωρίς γνώση.

Επίσης, εδώ που έχουμε φτάσει είναι σαν να βρισκόμαστε σε ένα είδος συνεχούς «προσευχής», έχοντας εναποθέσει τις ελπίδες μας σε ένα θαύμα, που θα μας επιτρέψει να βγούμε αλώβητοι, κάτι που μάλλον είναι αδύνατον να συμβεί…

Γιατί; Δεν χρειάζεται να είναι κανείς προφήτης για να καταλάβει ότι πολλοί από τους τομείς της ζωής μας έχουν φτάσει στο αρνητικό ή θετικό ζενίθ τους. Οπότε η κίνηση μπορεί να είναι μόνο προς την αντίθετη κατεύθυνση! Δεν είναι αρνητικό αυτό! Αντιθέτως είναι πολύ θετικό και από πολλούς επιζητείται. Λένε «δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση ας γίνει ότι… γίνεται και έπειτα να ξεκινήσουμε από την αρχή».

Νομίζω πως για εμάς, τους ανθρώπους της πόλης τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα και θα πρέπει να κινηθούμε πολύ γρήγορα και οργανωμένα, γιατί βρισκόμαστε «προ των πυλών» και ακόμα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τη μεγάλη πρόκληση που έρχεται, από αυτές που έχουν συμβεί στο παρελθόν και θα συνεχίσουν να συμβαίνουν και στο μέλλον…

Κατά τη γνώμη μου, οι άνθρωποι δεν μπορούμε στην υπάρχουσα κατάσταση και με τις υπάρχουσες συνθήκες, αν θέλουμε να το πετύχουμε εδώ και τώρα, να έχουμε έστω και μερική αυτάρκεια. Πρέπει κατά αρχήν, λοιπόν, να υπάρξει ένα υποτυπώδες σχέδιο, ένα σκαρίφημα.

Ας περάσουμε στην πράξη

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από κάτι πολύ βασικό, όπως είναι η τροφή. Θα μου πείτε περιμένουμε πόλεμο; Όχι! Δεν εννοώ αυτό. Απλώς αν θέλουμε να μιλήσουμε για αυτάρκεια πρέπει να μιλήσουμε για το πώς θα παράγει ο καθένας τη δική του τροφή, ακόμα και στην πόλη!

Κάποιοι προσπαθούμε στα μπαλκόνια μας ή σε μικρούς κήπους. Πώς μπορεί όμως να είναι κάτι τέτοιο εφικτό όταν είμαστε άμεσα εξαρτώμενοι από το ηλεκτρικό και από το νερό; Μοιάζει να είναι σχεδόν ουτοπικό. Αλλά ας δούμε απλά πράγματα που μπορεί ο καθένας να κάνει. Και αυτό θα είναι η αρχή ενός αφιερώματος όλων των απλών πραγμάτων που μπορούμε να κάνουμε.

Οι σπόροι είναι ένα θέμα για το οποίο έχουμε ξαναμιλήσει, αλλά τώρα ας δούμε και άλλες παραμέτρους του θέματος.

Η χρήση αυθεντικών ποικιλιών σπόρων, που είναι δηλαδή ανοικτής αναπαραγωγής και όχι υβρίδια βελτιωμένα, είναι πολύ σημαντική, αφού έτσι εξασφαλίζουμε τους σπόρους της επόμενης χρονιάς, έχοντας υπόψη ότι η συλλογή και φύλαξή τους είναι μεν μια σχετικά απλή δουλειά, αλλά και κάτι που θέλει μεγάλη προσοχή.

Επίσης, οι σπόροι για να έχουν καλή βλαστικότητα, να φυτρώνουν καλά δηλαδή, πρέπει να σπέρνονται εντός δύο το πολύ τριών χρόνων, από τη στιγμή της αποθήκευσής τους, αν έχουν φυλαχτεί πολύ καλά σε σωστές συσκευασίες.

Φυλάσσουμε σπόρους λαχανικών ή φρούτων που δίνουν εύκολα καρπούς και ποιοτικά και ποσοτικά χωρίς να προσβάλλονται εύκολα από ασθένειες. Τέτοια είναι οι κολοκύθες, τα σέσκουλα, τα ραπανάκια, οι ράπες, οι λαχανίδες.

Τα δημητριακά είναι σημαντικά και για αυτό μπορούμε να σπέρνουμε και σπόρους σιταριού, αν μπορούμε να βρούμε σπόρους «ζέας» (που είναι η παλιά αρχαιοελληνική ποικιλία), κριθαριού και άλλους αν έχουμε λίγο μεγαλύτερο κήπο. Τα δημητριακά μπορούν να καλύπτουν χώρους ανάμεσα στα άλλα λαχανικά.

Πώς θα τα λιπαίνουμε όλα αυτά; Καταρχήν χρησιμοποιώντας σπόρους που λιπαίνουν το χώμα όταν αποδομούνται οι ρίζες τους και που μπορεί να καταναλωθεί το υπέργειο τμήμα τους. Τέτοια είναι τα τριφύλλια, ο βίκος, τα ρεβίθια, τα φασόλια, τα λούπινα κ.α. Και φυσικά με το «κομπόστ» που θα φτιάχνουμε μόνοι μας! Εδώ μπορεί να εισαχθεί και ένα στοιχείο συνεργατικότητας.

Συνήθως για λίγες γλάστρες φτάνουν τα υπολείμματα της κουζίνας (φλούδες λαχανικών, τσόφλια αυγών κ.α. και ας είναι και από συμβατικά λαχανικά, γιατί δεν πρέπει να πηγαίνει τίποτα χαμένο), αλλά για μεγαλύτερους κήπους θα χρειαστούμε παραπάνω ποσότητα.

Ίσως οι γείτονές μας να μην είναι ευαισθητοποιημένοι πάνω στο θέμα της κομποστοποίησης, αλλά εμείς μπορούμε να τους μυήσουμε στα μυστικά της καλής «κομπόστας». Μπορούν να μας δίνουν τα δικά τους υπολείμματα, αν τους το ζητήσουμε, και εμείς να τους δίνουμε ή μια ποσότητα από τα λαχανικά μας ή λίγο από το κομπόστ που θα δημιουργήσουμε!

Μια καλή ιδέα είναι να οργανώνονται μικρές ομάδες και να συλλέγουν τα αγριόχορτα (θα πρέπει να προσέξουμε να μην έχουν «σποριάσει») που υπάρχουν στους δημόσιους χώρους. Είναι ένας αναξιοποίητος θησαυρός!

Για τα κλαδιά μπορούν να αγοραστούν κλαδοθραύστες (υπάρχουν και ηλιακοί ή σε βαλκανικές χώρες πουλάνε και χειροκίνητους) ένας σε κάθε γειτονιά, από κοινό τα-μείο, που να παράγει θρυμματισμένη ύλη που θα γίνει κομπόστ για όλους!

Είναι σημαντικό να έχουμε κυρίως εργαλεία που κινούνται με τη δική μας ενέργεια, απλά δηλαδή εργαλεία, όπως τσάπες, φτυάρια κ.τ.λ. Τα περισσότερα μηχανικώς υποστηριζόμενα εργαλεία έχουν αντικαταστήσει στις αποθήκες μας κάποια από τα βασικά χειρονακτικά , χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο. Όπως λέει και μια παλιά παροιμία «τα… εργαλεία κάνουν το μάστορα».

Κάτι άλλο…

Μαζί με όλα αυτά τα υλικά που αναφέραμε, και που θα αναφέρουμε και στα επόμενα άρθρα, πρέπει να μιλήσω και για κάτι μη υλικό που το έθιξα εμμέσως πριν, παρόλο που δεν ανήκει στην ειδικότητα μου, αλλά που νομίζω ότι θα παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή μας ως κοινωνία και μπορώ να το προσεγγίσω ως απλός άνθρωπος μέλος αυτής.

Θα το ονομάσω «συναισθηματική αυτάρκεια». Τη «συναισθηματική αυτάρκεια» τη βρίσκει ο καθένας μέσω της επαναλειτουργίας της στήριξης του ατόμου συναισθηματικά μέσα στη γειτονιά (όπως ανέφερα για παράδειγμα τη συλλογή των χόρτων της γειτονιάς από κοινού, όπου αυτό θα επιτρέψει να αναθερμανθούν οι σχέσεις και στη συνέχεια τη συνεργασία και σε πιο δύσκολα, βαθύτερα θέματα, όπως ο συναισθηματικός κόσμος του καθενός).

Τι εννοώ; Πρέπει να μπορούμε να υποστηριζόμαστε και συναισθηματικά από τη γειτονιά, ατομικά ή σαν οικογένεια, όταν παρουσιάζονται προβλήματα που μας ξεπερνούν. Αυτό στο παρελθόν, σε μικρές κοινωνίες, συνέβαινε αυτόματα, ήταν δηλαδή άγραφος κανόνας της γειτονιάς.

Βέβαια κάποιος μπορεί να πει, ότι όταν μιλάμε για αυτάρκεια, εννοούμε ότι ο καθένας ό,τι ψάχνει το βρίσκει μόνος του μέσα από τον εαυτό του, ενώ εγώ αναφέρω ότι η στήριξη έρχεται από την ομάδα. Αλλά για μένα η λέξη αυτάρκεια είναι μια λέξη που περιγράφει την ομάδα και όχι τον ατομισμό! Στις μέρες μας όμως οι άνθρωποι της πόλης εξαιτίας της απομόνωσης που πετύχαμε με τον περίεργο και ατομικιστικό τρόπο ζωής μας και παρόλη την αρνητικότητα που προέκυψε από αυτό- λάβαμε κάτι θετικό, την εξέταση και στη συνέχεια εξέλιξη της συναισθηματικής μας κατάστασης μέσω των ψυχολόγων ή άλλους ειδικούς.

Έλαβε χώρα δηλαδή μια ατομική έρευνα πολλών ανθρώπων, όντας μέσα σε ατομικές ή ομαδικές συνεδρίες σε διάφορες «σχολές» ψυχολογίας. Αυτό λοιπόν το στοιχείο μπορεί να δώσει ένα σημαντικό «χέρι βοηθείας», στο νεοσύστατο εγχείρημα που θα κάνουμε, να λειτουργήσουμε ως ομάδα, αφού κάποιοι έχουν ήδη ξεκινήσει προς αυτή την κατεύθυνση και έχουν την κατάλληλη εμπειρία!

Είμαστε με άλλα λόγια οι άνθρωποι της πόλης πιο «δουλεμένοι» στα θέματα των σχέσεων, με τον εαυτό μας και με τους άλλους, κάπως όμως θεωρητικά. Απομένει τώρα να μετατρέψουμε τη θεωρία σε πράξη και να δούμε κατά πόσον μπορεί να λειτουργήσει αυτό.

Αυτά προς το παρόν. Περιμένουμε τις δικές σας απλές προτάσεις, για το πώς μπορούμε να πετύχουμε αυτάρκεια (υλική ή άλλη) για να αναφερθούν στα επόμενα άρθρα!