Μεταβολικό σύνδρομο

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

Η μείωση του βάρους και η διατήρησή του σε κανονικά επίπεδα μειώνει τους κινδύνους που προκύπτουν από το μεταβολικό σύνδρομο.

Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;

Εάν δεν το καθορίσουμε με ιατρικούς όρους θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το αποτέλεσμα του συγχρόνου τρόπου ζωής μας και της εγκατάλειψης των συνηθειών που συνόδευαν την φυλή μας μέχρι το 1950 ή και το 1960.

μαναβηςΊσως ορισμένοι από τους αναγνώστες είναι αρκετά μεγάλοι σε ηλικία και μπορούν να ξεχωρίσουν τις διαφορές που υπήρχαν στον τρόπο ζωής και διατροφής μέχρι τις προαναφερόμενες δεκαετίες, και να τις συγκρίνουν με τον σημερινό τρόπο διαβίωσης. Μπορούμε να γυρίσουμε πίσω; Μάλλον όχι. Μπορούμε, όμως, να αποφύγουμε το Μεταβολικό Σύνδρομο αν αλλάξουμε κάποια πράγματα στον τωρινό τρόπο διαβίωσης μας. Ας δούμε λοιπόν για ποιο πράγμα μιλάμε, ώστε να δούμε και πώς μπορούμε να αντιδράσουμε.

Αν και η ύπαρξή του έχει αναφερθεί πριν από πολλές δεκαετίες, τα τελευταία χρόνια δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό, ίσως γιατί αυξήθηκε η συχνότητα της συνύπαρξης των αλληλοσυσχετιζόμενων μεταβολικών διαταραχών, η οποία παρατηρείται συνήθως σε υπέρβαρα άτομα, κυρίως με σπλαχνική κατανομή του λίπους ή κεντρικού τύπου παχυσαρκία (συγκέντρωση του λίπους κυρίως στην κοιλιά).

Αυτές οι διαταραχές έχουν να κάνουν με την αύξηση των τριγλυκεριδίων, την μείωση της HDL (καλής) χοληστερίνης, την αύξηση της αρτηριακής πίεσης, την αύξηση του ουρικού οξέος και την αύξηση των επιπέδων του σακχάρου του αίματος, την υπερινσουλιναιμία και η ινσουλινοαντοχή. Μάλιστα, η υπερινσουλιναιμία και /ή ινσουλινοαντοχή, αποτελούν το συνδετικό κρίκο των στοιχείων του μεταβολικού συνδρόμου. Ινσουλινοαντοχή είναι η κατάσταση στην οποία, ενώ υπάρχει επαρκής ποσότητα ινσουλίνης, ο οργανισμός δεν μπορεί να την χρησιμοποιήσει, παρουσιάζεται δηλαδή αυξημένη αντίσταση των περιφερικών οργάνων στη δράση της ινσουλίνης, αναγκάζοντας το πάγκρεας να παράγει περισσότερη ορμόνη.

Η συνύπαρξη αυτών των διαταραχών πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων από τα αγγεία (επιτείνει την πρόοδο της αθηροσκλήρυνσης). Τα άτομα αυτά, επίσης, εμφανίζουν αυξημένες τιμές φλεγμονωδών παραγόντων στο αίμα τους και κατά συνέπεια αυξάνεται περισσότερο ο κίνδυνος από τα καρδιαγγειακά επεισόδια, τις θρομβώσεις και εμβολές, που έχουν σαν αποτέλεσμα, το έμφραγμα του μυοκαρδίου, το εγκεφαλικό επεισόδιο, την διαλείπουσα χωλότητα (περιφερειακή αγγειοπάθεια), οδηγώντας τελικά σε προώρους θανάτους, και κάνοντάς το έτσι ένα επικίνδυνο οργανικό σύνδρομο.

Επιπρόσθετα, υπάρχουν ενδείξεις ότι το Μεταβολικό Σύνδρομο συσχετίζεται και με μια σειρά άλλων παθολογικών καταστάσεων, όπως ορισμένες μορφές καρκίνου, με προβλήματα από τη εναπόθεση λίπους στο συκώτι (λιπώδης διήθηση του ήπατος), με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών στις γυναίκες, με προβλήματα από τους νεφρούς, με αναπνευστικά προβλήματα κατά τη διάρκεια του ύπνου, προδιάθεση για χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις κ.α. Γνωρίζουμε επίσης, στατιστικά, ότι τα άτομα που έχουν Μεταβολικό Σύνδρομο ζουν λιγότερα χρόνια σε σύγκριση με τα άτομα που δεν έχουν αυτό το σύνδρομο. Πιθανώς με το σύνδρομο να σχετίζονται και προβλήματα στυτικής δυσλειτουργίας.

Πώς μπορούμε να διαγνώσουμε το Μεταβολικό Σύνδρομο σε κάποιο άτομο;

Υπάρχουν πέντε κριτήρια για τη διάγνωση του Μεταβολικού Συνδρόμου. Αυτά αποτελούν και τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση επιπλοκών από ζωτικά όργανα, όπως τα στεφανιαία αγγεία, τα αγγεία του εγκεφάλου, αλλά και τα αγγεία των κάτω άκρων. Κάθε στοιχείο του μεταβολικού συνδρόμου αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου, συνήθως όμως αυτοί συσσωρεύονται στο ίδιο άτομο με αποτέλεσμα να αυξάνεται κατά πολύ ο κίνδυνος επιπλοκών. Όταν ένα άτομο έχει οποιαδήποτε από τα τρία ή περισσότερα από τα παρακάτω πέντε κριτήρια, τότε λέμε ότι έχει Μεταβολικό Σύνδρομο. Φυσικά, όσα περισσότερα κριτήρια έχει τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα καρδιαγγειακών προβλημάτων.

Τα κριτήρια είναι:

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ1) Κοιλιακή Παχυσαρκία: όταν η περίμετρος της μέσης είναι μεγαλύτερη από 102 εκ.για τους άνδρες ή 88 εκ.για τις γυναίκες.

2) Αυξημένη αρτηριακή πίεση: όταν η Συστολική (μεγάλη) πίεση είναι μεγαλύτερη από 130 mmHg και η Διαστολική (μικρή) πίεση μεγαλύτερη από 85 mmHg.

3) Αυξημένα Τριγλυκερίδια: όταν τα τριγλυκερίδια νηστείας είναι μεγαλύτερα από 150 mg/dL.

4) Χαμηλά επίπεδα «καλής» (ΗDL) χοληστερόλης: όταν τα επίπεδα της «καλής» (ΗDL) χοληστερίνης είναι μικρότερα από 40 mg/dL για τους άνδρες ή μικρότερα από 50 mg/dL για τις γυναίκες. Τα επίπεδα της «κακής» (LDL) χοληστερίνης δεν είναι συνήθως πολύ αυξημένα. Εάν είναι αυξημένα, τότε προτεραιότητα της θεραπείας είναι η μείωση τους, κάτω από τα επίπεδα του ανωτέρου φυσιολογικού (κάτω από 130 mg/dL ανάλογα και με τις τιμές του εργαστηρίου). Επίσης, δύο άνθρωποι με ίδια τιμή LDL-χοληστερόλης δεν σημαίνει πως διατρέχουν το ίδιο ρίσκο για έμφραγμα. Αυτός που έχει «μικρά και πυκνά μόρια» LDL-χοληστερόλη διατρέχει έως και τριπλάσιο κίνδυνο! Εργαστηριακά, αυτό ελέγχεται δύσκολα. Ξέρουμε όμως ότι το άτομο με αυξημένα τριγλυκερίδια, παρουσιάζει συχνά, πυκνά και μικρά μόρια LDL χοληστερόλης. Επίσης, αυξημένα επίπεδα απολιποπρωτεΐνης-Β (η πρωτεΐνη που περιέχεται στην LDL) είναι ένας επιπλέον επιβαρυντικός παράγων.

5) Αυξημένο σάκχαρο αίματος: όταν τα επίπεδα σακχάρου νηστείας είναι μεγαλύτερα από 100-110 mg/dL.

Επομένως, αφού το Μεταβολικό Σύνδρομο είναι πολύ επιζήμιο για την υγεία μας, τα άτομα που το έχουν πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή, έτσι ώστε να προλάβουν τους κινδύνους που προκαλεί η παρουσία του. Από την άλλη πλευρά, ο καθένας μπορεί να έχει μία ιδέα για το αν βρίσκεται σε κίνδυνο μέσα από την αναγνώριση της ύπαρξης των κριτηρίων αυτών, ώστε να προσφύγει αφ’ ενός στο γιατρό του για να επιβεβαιώσει την ύπαρξή του και αφ’ ετέρου να προσπαθήσει να απαλλαγεί από αυτό.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν προκαλεί συμπτώματα το ίδιο το σύνδρομο αλλά μόνον αυξάνει την πιθανότητα στο εγγύς μέλλον να παρουσιασθούν καρδιαγγειακά προβλήματα, όπως και την δυνατότητα μετά από έγκαιρη «διόρθωση» των προαναφερθέντων επιβαρυντικών κριτηρίων, με την κατάλληλη στρατηγική και βοήθεια, να αποφύγουμε την εμφάνιση των προβλημάτων που το ακολουθούν.

Πόσο συχνό είναι το Μεταβολικό Σύνδρομο;

Φαίνεται ότι το Μεταβολικό Σύνδρομο είναι αρκετά συχνό, ιδιαίτερα στις προηγμένες οικονομικά χώρες. Π.χ. είναι πιο συχνό στις ΗΠΑ (πάσχουν τουλάχιστον 47 εκατ. Αμερικανοί, σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές έρευνες) από ότι στην Ελλάδα.

Όσο για την Ελλάδα 1 στα 4 ενήλικα άτομα έχει Μεταβολικό Σύνδρομο, δηλαδή περίπου 2,5 εκατομμύρια Έλληνες νοσούν. Οι άνδρες εμφανίζουν λίγο συχνότερα Μεταβολικό Σύνδρομο σε σύγκριση με τις γυναίκες. Επίσης, όσο αυξάνεται η ηλικία τόσο αυξάνεται και η συχνότητα του Μεταβολικού Συνδρόμου με αποτέλεσμα τα μισά άτομα άνω των 70 ετών να έχουν αυτό το σύνδρομο. Στατιστικά, μόνο το 5% των ατόμων γνώριζε ότι έχει Μεταβολικό Σύνδρομο στην Ελλάδα. Επομένως, υπάρχει ένα μεγάλο έλλειμμα πληροφόρησης στον ελληνικό πληθυσμό σχετικά με το Μεταβολικό Σύνδρομο και η ενημέρωσή τους είναι σημαντική στην προσπάθεια ελέγχου του μεταβολικού συνδρόμου.

Αιτιολογία του Μεταβολικού Συνδρόμου

Η αιτιολογία του Μεταβολικού Συνδρόμου δεν είναι απόλυτα γνωστή, είναι πολύπλοκη και προκύπτει σαν αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στην αλληλεξάρτηση πολλών γονιδίων και περιβαλλοντικών παραγόντων. Είναι γεγονός ότι ορισμένα άτομα μπορεί να έχουν μία κληρονομική προδιάθεση να εκδηλώσουν το σύνδρομο, ακόμη και αν δεν είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα (φυσικά αν είναι και παχύσαρκα τόσο το χειρότερο με την κληρονομική προδιάθεση). Η κληρονομική προδιάθεση είναι ένας παράγοντας που ανευρίσκουμε και σε πάρα πολλές άλλες παθήσεις, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα φαίνεται να είναι εδώ ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας και η παχυσαρκία που είναι το αποτέλεσμά του.

Μεταβολικό ΣύνδρομοΚάνουμε ολοένα και περισσότερο καθιστική ζωή λόγω του τρόπου της εργασίας των περισσοτέρων από εμάς και του τρόπου διασκέδασης. Χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο και για την παραμικρή μας μετακίνηση, παίρνουμε το ασανσέρ για να ανεβούμε ακόμη και στον πρώτο όροφο και φυσικά όσο μειώνουμε την δραστηριότητά μας, τόσο μειώνεται και η ικανότητα μας να μπορούμε να διεκπεραιώσουμε ακόμα και απλές φυσικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να γινόμαστε ακόμα πιο υποκινητικοί, και νωθροί.

Παράλληλα τρώμε πολύ περισσότερο από παλαιότερα και λιγότερο υγιεινά. Έχουμε ξεχάσει την παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή, που ήταν αλληλένδετη με την χώρα και τον λαό μας, και περιλάμβανε πολλά όσπρια, φρούτα, ψάρια, λαχανικά και λίγο κρέας. Αντίθετα τρώμε τώρα τροφές πλούσιες σε λιπαρά κυρίως ζωικό λίπος ή τρανς λιπαρά (πολλές φορές κρυμμένα στην τροφή που καταναλώνουμε, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε) μαζί με την ζάχαρη ή τους ευκολοαπορρόφητους υδατάνθρακες.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι να παίρνουμε πολλές θερμίδες που δεν τις καταναλώνουμε λόγω της υποκινητικότητας και που τελικά αυτές αποθηκεύονται ως λίπος στην κοιλιακή κυρίως χώρα στους άντρες (και σε μικρότερο ποσοστό στις γυναίκες που συνήθως έχουν την τάση να εναποθέτουν το λίπος κυρίως στους μηρούς), προκαλώντας κοιλιακή παχυσαρκία. Η κοιλιακή παχυσαρκία με τη σειρά της δημιουργεί προβλήματα στη δράση μίας ορμόνης που λέγεται ινσουλίνη, που λαμβάνει μέρος στον μεταβολισμό των υδατανθράκων με αποτέλεσμα την εμφάνιση των διαταραχών που χαρακτηρίζουν το Μεταβολικό Σύνδρομο.

Αντιμετώπιση του Μεταβολικού Συνδρόμου

Όπως είναι κατανοητό, ο τρόπος της αντιμετώπισης του Μεταβολικού Συνδρόμου είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινότερου τρόπου ζωής, απλών μέτρων και αλλαγών, που είναι τις περισσότερες φορές ικανές να ανατρέψουν την υφιστάμενη κατάσταση και τον κίνδυνο των επιπλοκών, ώστε να μην οδηγηθούμε στην φαρμακοθεραπεία για την αντιμετώπισή του. Ένας τέτοιος τρόπος ζωής περιλαμβάνει:

1) Να χάσουμε κιλά εάν είμαστε υπέρβαροι, με ιδανικό σημείο το φυσιολογικό μας βάρος (τον δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ ή ΔΜΣ (Βάρος /Ύψος x Ύψος) σε φυσιολογική τιμή  ΒΜΙ =18,5-24,9 ).

2) Να επιφέρουμε αλλαγές στην διατροφή μας ώστε να γίνει υγιεινή.

3) Να αυξήσουμε τη σωματική μας δραστηριότητα.

4) Να διακόψουμε άμεσα το κάπνισμα.

1. Πόσα κιλά πρέπει να χάσουμε και με ποιο τρόπο;

ανοιξη διατροφηΤο ιδανικό είναι να φθάσουμε στο φυσιολογικό μας βάρος. Όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να φθάσουμε στο επίπεδο αυτό για να έχουμε τα οφέλη της προσπάθειάς μας. Ακόμη και μία μικρή και αργή απώλεια περίπου 5 κιλών σε ένα διάστημα 5-6 μηνών είναι αρκετή για να βελτιωθούν σημαντικά οι διαταραχές του Μεταβολικού Συνδρόμου, δηλαδή η κοιλιακή παχυσαρκία, τα λιπίδια, το σάκχαρο και η πίεση. Αυτό φυσικά δεν θα πρέπει να μας κάνει να ξεχάσουμε τον τελικό στόχο μας, που είναι το φυσιολογικό σωματικό βάρος. Για να χάσουμε κιλά πρέπει να έχουμε «αρνητικό ισοζύγιο πρόσληψης θερμίδων», δηλαδή να περιορίσουμε το φαγητό και τις θερμίδες που προσλαμβάνουμε από την τροφή και να ξοδεύουμε ταυτόχρονα περισσότερες θερμίδες αυξάνοντας την σωματική δραστηριότητα, ώστε οι θερμίδες που παίρνουμε να είναι λιγότερες τελικά από αυτές που καταναλώνουμε. Το αντίθετο, «θετικό ισοζύγιο πρόσληψης θερμίδων» συμβαίνει όταν παίρνουμε βάρος, δηλαδή οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε με την τροφή είναι περισσότερες από αυτές που καταναλώνουμε. Και είμαστε σε «ισοζύγιο θερμιδικό» όταν το βάρος μας διατηρείται σταθερό, δηλαδή τις θερμίδες που προσλαμβάνουμε τις καταναλώνουμε.

Είναι πολύ σημαντικό να μην ξαναπάρουμε τα κιλά που χάσαμε, όπως δυστυχώς συμβαίνει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Αυτή η επαναπρόσληψη των κιλών (το φαινόμενο του γιο-γιο) θεωρείται ότι είναι πιο επιβαρυντικό ακόμη και από όταν είμαστε υπέρβαροι με σταθερό βάρος. Επιπλέον, τα άτομα που ξανακερδίζουν το βάρος τους, συνηθίζουν να παίρνουν και λίγα παραπάνω κιλά από αυτό που ήταν. Προσοχή λοιπόν. Η μικρή αυτή απώλεια βάρους των 5-6 κιλών για να αποβεί επωφελής θα πρέπει να συνδυαστεί και με τους παρακάτω αλλαγές.

2. Ποιες είναι οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν για να τρώμε πιο υγιεινά;

α. Να μειώσουμε τα κεκορεσμένα (ζωικά) λίπη κάτω από το 7% των ολικών θερμίδων. Με άλλα λόγια πρέπει να τρώμε λιγότερο κόκκινο κρέας (π.χ. μία μόνο φορά την εβδομάδα μοσχαρίσιο κρέας ή κοτόπουλο – γαλοπούλα όχι χοιρινό γιατί είναι περισσότερο επιβαρυμένο), καθώς και λιγότερο βούτυρο, τυρί και γάλα. Να χρησιμοποιούμε το ελαιόλαδο κατά κύριο λόγο στη διατροφή μας (π.χ. στη μαγειρική, στις σαλάτες κ.τ.λ.) είναι το καλύτερο λιπαρό που μας έχει προσφέρει η φύσης.

Το συνολικό ποσοστό του λίπους της διατροφής μας εάν το υπολογίσουμε σε θερμίδες δεν πρέπει να υπερβαίνει το 30% του συνόλου των θερμίδων που τρώμε. Τα λίπη έχουν μεγάλη θερμιδική αξία, που αγγίζει τις 9 θερμίδες το ένα γραμμάριο 45 θερμίδες το κουταλάκι του γλυκού και 135 θερμίδες το κουτάλι της σούπας. Μην βάζετε λάδι στο φαγητό και στην σαλάτα από το μπουκάλι, χρησιμοποιείτε κουτάλι για να ξέρετε πόσο ακριβώς λάδι χρησιμοποιείτε. Επίσης, πρέπει να αποφεύγουμε τα λεγόμενα τρανς λιπαρά οξέα που βρίσκονται σε τηγανητά φαστ φουντ φαγητά και σε ορισμένα τυποποιημένα προϊόντα (π.χ. ορισμένα μπισκότα, κράκερς, κούκις και ντόνατς).

β. Να τρώμε ψάρια (που είναι πλούσια σε ω-3 πολυακόρεστα λίπη) 2 φορές την εβδομάδα. Να προτιμάτε τα μικρά ψάρια, εκτός του ότι είναι και πιο φθηνά, έχουν μικρότερη πιθανότητα να είναι επιβαρυμένα από βαρέα μέταλλα (λιγότερος χρόνος ζωής λιγότερη επιβάρυνση).

γ. Οι υδατάνθρακες πρέπει να αποτελούν το 50-60% των θερμίδων και πρέπει να αποφεύγονται τροφές πλούσιες σε ζάχαρη (π.χ. γλυκά, χυμοί, αναψυκτικά κ.α.). Έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (μεγάλη αναλογία υδατανθράκων ανά γραμμάριο τροφής) και πολύ επιβαρυντικά και γιατί μας δίνουν μεγάλο ποσοστό θερμίδων, αλλά και γιατί δημιουργούν «αντιδραστική υπογλυκαιμία» (που έχει σαν αποτέλεσμα να πεινάμε ξανά σε σύντομα χρονικό διάστημα, δηλαδή μετά από μισή ώρα ή τρία τέταρτα της ώρας με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε στην βουλιμία). Οι υδατάνθρακες πρέπει να έχουν μεγάλο ποσοστό δυσαπορρόφητων ινών, όπως είναι τα χορταρικά και τα δημητριακά ολικής άλεσης.

δ. Οι πρωτεΐνες πρέπει να αποτελούν περίπου το 15% των θερμίδων που προσλαμβάνουμε. Να προέρχονται και από ζωικές τροφές και από όσπρια.

ε. Η χοληστερόλη που παίρνουμε από τις τροφές πρέπει να είναι λιγότερη από 200mg την ημέρα. Φυσικά, αυτό δεν είναι αρκετό για να ρίξουμε την χοληστερίνη, γιατί ένα μέρος αυτής την παράγει και ο οργανισμός μας όταν δεν λειτουργεί φυσιολογικά. Φροντίστε λοιπόν και το κομμάτι αυτό εκτός από την ελάττωση της πρόσληψης.

στ. Κάθε ημέρα πρέπει να τρώμε 20-30 γραμμάρια δυσαπορρόφητων ινών. Τροφές πλούσιες σε δυσαπορρόφητες ίνες είναι τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα όσπρια, τα φρούτα με τον φλοιό τους και τα λαχανικά.

βιολογικο κρασιζ. Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (π.χ. 2-3 ποτηράκια κόκκινο κρασί την ημέρα) φαίνεται ότι έχει ευεργετική επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα. Εντούτοις, η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή καταστροφικές συνέπειες για την υγεία. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι ασθενείς με πολύ αυξημένα τριγλυκερίδια δεν πρέπει να καταναλώνουν καθόλου αλκοόλ.

η. Άτομα που έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση πρέπει να περιορίσουν ή να διακόψουν τελείως (αυτό είναι προτιμότερο) την πρόσληψη αλατιού με τη τροφή. Το αλάτι δρα οσμωτικά με αποτέλεσμα να αυξάνει τον όγκο των υγρών στα αγγεία και κατά συνέπεια αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Οι φυσικές τροφές έχουν την ποσότητα του χλωριούχου νατρίου που χρειαζόμαστε. Επίσης, λάβετε υπ’ όψιν σας ότι τυποποιημένα προϊόντα (π.χ. ορισμένα μπισκότα, κράκερς, κούκις και ντόνατς, σαλάμια, ζαμπόν κλπ.) έχουν και μεγάλες ποσότητες αλατιού εκτός των λιπαρών και της ζάχαρης, γι’ αυτό είναι και εύγευστα.

Συμπερασματικά, η Μεσογειακή διατροφή (που είναι πτωχή σε ζωικά λίπη και πλούσια σε ψάρια, ελαιόλαδο, φρούτα, όσπρια και λαχανικά , ωμούς ξηρούς καρπούς και σπόρους) είναι ιδανική για την υγεία μας και έχει αποδειχθεί ότι μειώνει κατά 20% τον κίνδυνο εμφάνισης του Μεταβολικού Συνδρόμου.

3. Τι πρέπει να κάνουμε για να αυξήσουμε τη σωματική μας δραστηριότητα;

Οι οδηγίες συνιστούν μία μέτρια σωματική άσκηση για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Το καλύτερο φυσικά είναι η καθημερινή άσκηση. Αυτό μπορεί να γίνει κάνοντας π.χ. γρήγορο περπάτημα, ποδήλατο, κολύμπι ή πηγαίνοντας στο γυμναστήριο. Επίσης, πρέπει να ενσωματώσουμε τη σωματική άσκηση στην καθημερινή ζωή μας, π.χ. να ανεβαίνουμε τις σκάλες αντί να παίρνουμε το ασανσέρ, να περπατάμε όποτε μας δίνεται η ευκαιρία αντί να χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο, να κατεβαίνουμε μια στάση πιο μπροστά από τον προορισμό μας όταν χρησιμοποιούμε λεωφορείο ή να ξεσκουριάσουμε και το ποδήλατο μας, όπου είναι εφικτό κ.τ.λ.

4. Διακοπή καπνίσματος

Αυτό δεν χρειάζεται και ανάλυση είναι πασιφανές. Εάν δεν μπορείτε να το κάνετε αφ’ εαυτού, ζητείστε την βοήθεια ειδικών. Υπάρχουν εναλλακτικές θεραπευτικές που δεν χρησιμοποιούν φάρμακα όπως ο βιοσυντονισμός, ο βελονισμός κ.α. Ψάξτε να βρείτε κάποιον καταρτισμένο που ασχολείται με την διακοπή του καπνίσματος. Μεγάλη σημασία έχει να δοθεί βάση στο κομμάτι του ψυχολογικού εθισμού εκτός του οργανικού, γιατί ο οργανικός εθισμός σταματά και δεν υπάρχει πρόβλημα μετά από αποχή 7-10 ημερών. Ο ψυχολογικός εθισμός είναι αυτός που κάνει τους καπνιστές να υποτροπιάζουν μετά από αυτό το χρονικό διάστημα αποχής από το κάπνισμα.

Λοιπά προβλήματα του μεταβολικού συνδρόμου

Οι διαταραχές των λιπιδίων σε ασθενείς που έχουν το Μεταβολικό Σύνδρομο

Είπαμε ότι οι ασθενείς με το Μεταβολικό Σύνδρομο έχουν αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και μειωμένα επίπεδα «καλής» (ΗDL) χοληστερίνης, ενώ τα επίπεδα της «κακής» (LDL) χοληστερίνης δεν είναι συνήθως πολύ αυξημένα. Εάν είναι αυξημένα, προτεραιότητα της θεραπείας είναι η μείωση της «κακής» (LDL) χοληστερίνης κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα (κάτω από 130 mg/dL ή σε ορισμένα άτομα με το Μεταβολικό Σύνδρομο που είναι υψηλού κινδύνου ο στόχος της θεραπείας για την «κακή» (LDL) χοληστερίνη μπορεί να χρειάζεται να φθάσει ακόμη και κάτω από 100 mg/dL.). Πρέπει να ακολουθήσουμε τις διαιτητικές οδηγίες που αναφέρθηκαν. Η διακοπή του καπνίσματος είναι απαραίτητη για τη βελτίωση των τιμών των λιπιδίων. Εάν δεν γίνει αυτό εφικτό, ίσως θα χρειασθεί η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Τα φάρμακα, που χρησιμοποιούνται από την δυτική ιατρική είναι κυρίως οι στατίνες και οι φιμπράτες. Μπορεί όμως το άτομο να δοκιμάσει πριν και τα συμπληρώματα διατροφής που λείπουν από τον οργανισμό του ή και βότανα. Από την στιγμή που θα συμπληρώσει τις ανάγκες του ο οργανισμός του, θα αρχίσει να λειτουργεί πιο φυσιολογικά και αυτό θα του δώσει την δυνατότητα, εκτός της γενικότερης βελτίωσης της υγείας του, να ρυθμίσει και το επίπεδο της χοληστερίνης (LDL) (γιατί όπως προαναφέραμε μέρος της χοληστερίνης παράγεται από τον δυσλειτουργούντα οργανισμό μας και προστίθεται στην προσλαμβανόμενη από τις τροφές χοληστερίνη).

Παράλληλα, έχουμε την προσπάθεια μείωσης των τριγλυκεριδίων κάτω από 150 mg/dL που γίνεται αποκλειστικά με την αλλαγή του τρόπου διατροφής μας, γιατί επηρεάζεται αποκλειστικά και μόνο από την πρόσληψη από την τροφή και τέλος η αύξηση της «καλής» (ΗDL) χοληστερίνης πάνω από 40 mg/dL που θα αυξηθεί με την γυμναστική και την αύξηση της δραστηριότητος σας.

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση στους ασθενείς με το Μεταβολικό Σύνδρομο

Θα πρέπει να μειωθεί η «μεγάλη» (συστολική) πίεσης κάτω από 140 mmHg και η «μικρή» (διαστολική) πίεση κάτω από 0 mmHg. Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη οι αντίστοιχοι στόχοι πρέπει να είναι πιο χαμηλά, κάτω από 130 και 80 mmHg αντίστοιχα.

Η δίαιτα χωρίς αλάτι, η άσκηση και η απώλεια βάρους βοηθούν πολύ στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, όπως και τα ιχνοστοιχεία και οι βιταμίνες. Ορισμένα άτομα βοηθιούνται με την κατανάλωση σκόρδου. Εάν δεν ελεγχθεί, θα απαιτηθεί η χορήγηση αντιυπερτασικών φαρμάκων. Τα αντιυπερτασικά είναι πολλών κατηγοριών και λαμβάνονται πάντα με την σύμφωνη γνώμη του γιατρού που καθορίζει τον τύπο του φαρμάκου εάν είναι ένα ή συνδυασμός 2-3 και την δοσολογία. Εάν μπορείτε να ελέγξετε την υπέρταση με φυσικές μεθόδους και να καθυστερήσετε τον χρόνο φαρμακοθεραπείας τόσο το καλύτερο.

Η αύξηση του σακχάρου και η εμφάνιση διαβήτη σε ασθενείς με Μεταβολικό Σύνδρομο

Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ακολουθηθεί μια δίαιτα που περιλαμβάνει την πλήρη αποφυγή κατανάλωσης των ευκολοαπορρόφητων υδατανθράκων -γλυκά και οτιδήποτε «γλυκίζει», ακόμα φυσικές τροφές όπως είναι τα φρούτα. Η πρόσληψη υδατανθράκων θα προέρχεται κατά κύριο λόγο από χορταρικά με ελάχιστη ποσότητα δημητριακών και φρούτων (η πρόσληψη υδατανθράκων θα πρέπει να είναι σταθερή σε ποσότητα καθημερινά για να μπορέσουν σταθεροποιηθούν και οι τιμές του σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα). Η άσκηση και η απώλεια βάρους είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι της θεραπείας για τη μείωση του αυξημένου σακχάρου. Επιπρόσθετα, αν δεν μπορέσουν τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη να ελέγξουν το σάκχαρο με τα προηγούμενα, απαραίτητη θα γίνει η χορήγηση αντιδιαβητικών φαρμάκων. Οι διαβητικοί θα πρέπει να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να κυκλοφορούν με επίπεδα σακχάρου πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα, γιατί μακροπρόθεσμα η επιβάρυνση της υγείας τους θα είναι πολλαπλάσια, από ότι εάν η τιμή του είναι κάτω του φυσιολογικού ή στο όριο του φυσιολογικού. Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται από τους γιατρούς που καθορίζουν και την δοσολογία.

Οι Έλληνες δεν είναι πειθήνιοι ασθενείς και έτσι στατιστικά βλέπουμε ότι μόνο 1 στους 100 είχε πετύχει όλους τους στόχους της θεραπείας. Συνήθως, βλέπουμε να ελέγχουν μόνο μία παράμετρο του προβλήματος π.χ. την υπέρταση ή τον διαβήτη και να παραμελούν κάποιες από τις υπόλοιπες. Τέλος βλέπουμε την Ελλάδα να εξελίσσεται σε μια χώρα παχυσάρκων, υπερτασικών και διαβητικών πολιτών.

Η παχυσαρκία έχει αυξηθεί δραματικά από την νεαρή και παιδική ηλικία (τα παιδιά μας είναι τα δεύτερα πιο παχύσαρκα στην Ευρώπη, μετά τα παιδιά της Νότιας Ιταλίας), λόγω του ότι διαφοροποιήθηκε η διατροφή τους προς το χειρότερο, ο τρόπος παιχνιδιού και η σχεδόν μηδενική δραστηριότητα για την ηλικία τους αν συγκριθεί με τις προηγούμενες δεκαετίες. Παράλληλα, συνέβαλαν και οι υπερβολικές σχολικές υποχρεώσεις που ήρθαν να βάλουν «το κερασάκι στην τούρτα». Η επόμενη γενιά κινδυνεύει να έχει χειρότερη υγεία και μικρότερο προσδόκιμο όριο διαβίωση από τη δική μας, παρά τις προόδους που σημείωσε και θα σημειώσει η επιστήμη της ιατρικής στα επόμενα χρόνια.

Το Μεταβολικό Σύνδρομο φαίνεται ότι είναι η ασθένεια του 21ου αιώνα. Μπορείτε να την προλάβετε. Εάν η πρόληψη είναι γενικά σημαντική για τις διάφορες παθήσεις εδώ είναι επιβεβλημένη.

-Ματίνα Χρονοπούλου BSc., N.D., Ph.D. Δρ. Φυσικοπαθητικής Θεραπευτικής

-Λιάπης Ιωάννης Ιατρός, Νευρολόγος – Ψυχίατρος – Βελονιστής

*Σημείωση  Παρατήρηση: Τα αναφερόμενα στο άρθρο είναι στοιχεία που αναφέρονται και απορρέουν από την σχετική βιβλιογραφία με σκοπό την ενημέρωση. Κατ’ ουδένα τρόπο αποτελούν συμβουλές ή οδηγίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων. Αν αντιμετωπίζετε συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας, παρακαλούμε να συμβουλευθείτε κάποιον ειδικό που θα αναλάβει τη θεραπεία και θα έχει την ευθύνη της θεραπευτικής προσέγγισης.

Σχολιάστε το άρθρο