Ο ήλιος έχει αλλάξει… όπως και κάθε τι αθώο και ακίνδυνο υπήρχε κάποτε στη ζωή μας. Η άλλοτε συνώνυμη της καλής υγείας και ευρωστίας ηλιοκαμένη όψη της επιδερμίδας, δεν είναι πια τόσο ευπρόσδεκτη αν και παραμένει «μοδάτη». Η μείωση του όζοντος, της φυσικής αυτής ασπίδας, έχει σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή μας, αφού ο οργανισμός μας δέχεται σημαντικά μεγαλύτερη ποσότητα υπεριώδους ακτινοβολίας σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Οι ειδικοί προειδοποιούν: η έκθεση στον ήλιο έχει δυσάρεστες συνέπειες για το δέρμα, τη νεανική μας όψη και κυρίως την υγεία μας. Ποιος όμως μπορεί να αντισταθεί στον ήλιο, την παραλία, τη θάλασσα, την ανεμελιά; Τη λύση προσφέρουν εδώ και χρόνια τα αντηλιακά, τα σκευάσματα που ήρθαν για να δημιουργήσουν μεταξύ του δέρματός μας και του ήλιου τα απαραίτητα όρια, ώστε η σχέση αυτή να παραμείνει φιλική.
Πώς όμως διαλέγουμε το σωστό αντηλιακό και πώς το χρησιμοποιούμε, ώστε η επαφή μας με τον ήλιο να αποτελέσει μέρος της καλοκαιρινής ανεμελιάς και όχι μια αφορμή για πόνο, εγκαύματα και άλλες δυσάρεστες συνέπειες; «Ένα στα τρία εμφανιζόμενα περιστατικά καρκίνου σχετίζονται με την επιδερμίδα», προειδοποιούν οι επιστήμονες. Η χρήση αντηλιακού δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση από κανέναν, ενώ συνίσταται ακόμα και τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου πόσο μάλλον τους καλοκαιρινούς.
Προφυλαγμένοι κάτω από τον ήλιο
Η έντονη ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και η πολύωρη έκθεση στον ήλιο ξεπερνάει τις αμυντικές δυνατότητες των μελανοκυττάρων και άλλων αντιοξειδωτικών μηχανισμών που διαθέτει το δέρμα μας. Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες είναι αδύνατον να απορροφηθούν από την μελανίνη μας.
Όσο πιο ανοιχτόχρωμο είναι το δέρμα μας τόσο πιο ευαίσθητο είναι στην ηλιακή ακτινοβολία και πιο επιρρεπές στα εγκαύματα. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι οι σκουρόχρωμες επιδερμίδες δεν χρειάζονται αντηλιακή προστασία. Το αντηλιακό διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην προστασία μας και σε συνδυασμό με άλλα μέτρα προφύλαξης μπορεί να αποτρέψει τις βλάβες από την επικίνδυνη ηλιακή ακτινοβολία.
Ακτίνες UV
Την προνοητικότητα της φύσης που θέλησε να μας προστατεύσει από την βλαπτική επίδραση του ηλιακού φωτός, μέσω του όζοντος, το οποίο φιλτράρει τις υπεριώδεις ακτίνες που φτάνουν στη γη, δεν εκτιμήσαμε δεόντως, δημιουργώντας την «τρύπα του όζοντος» και κάνοντας τον ήλιο επικίνδυνο. Και ενώ το όζον είναι επιβλαβές για την ανθρώπινη υγεία, όταν είναι κοντά στο έδαφος, λειτουργώντας σαν αόρατο φίλτρο στην στρατόσφαιρα απορροφά τις επικίνδυνες υπεριώδεις ακτίνες. Η λεγόμενη τρύπα στο στρώμα του όζοντος έχει εξαιρετικά αρνητικά αποτελέσματα και η ηλιακή ακτινοβολία γίνεται επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία, αυξάνοντας ταυτόχρονα την θερμοκρασία της γης. Ενώ το υπεριώδες φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας χρησιμοποιείται στην θεραπεία νόσων, όπως η ψωρίαση ή το έκζεμα, οι δράσεις των διαφόρων περιοχών (UVC, UVB, UVA) χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η αγορά σφύζει από αντηλιακά σκευάσματα διαφόρων ειδών και τύπων για την προστασία του δέρματος και των μαλλιών από τον ήλιο. Τα σωστά αντηλιακά πρέπει να προστατεύουν τόσο από τις ακτίνες UVΒ, που ευθύνονται για τα εγκαύματα, όσο και από τις ακτίνες UVA, που κυρίως ευθύνονται για τη γήρανση της επιδερμίδας. Οι ακτίνες UVC είναι εξαιρετικά επικίνδυνες, αλλά δεν φτάνουν στην επιφάνεια της γης, καθώς η πορεία τους διακόπτεται από το στρώμα του όζοντος.
Ακτίνες UVA
Αρχικά, οι κατασκευαστές αντηλιακών ενδιαφέρονταν για την ακτινοβολία UVB όσον αφορά την πρόκληση σημαντικής βλάβης στο δέρμα. Όμως, τα τελευταία χρόνια, οι έρευνες απέδειξαν ότι και η UVΑ είναι αρκετά επιβλαβής για μακροχρόνια έκθεση, καθώς σε αυτήν κυρίως οφείλεται η γήρανση του δέρματος. Οι ακτίνες UVA μπορούν να διαπεράσουν ακόμα και το γυαλί και να εισχωρήσουν βαθιά μέσα στο ανθρώπινο δέρμα. Η βλάβη που προκαλούν οι UVA ακτίνες εντοπίζονται κυρίως στην πρόωρη γήρανση του δέρματος, ενώ υπάρχουν μελέτες που τις συσχετίζουν με την πρόκληση καρκίνου του δέρματος. Οι ακτίνες UVA υπάρχουν κατά τη διάρκεια όλου του έτους και δεν προκαλούν πόνο ηλιακού εγκαύματος. Τα αποτελέσματα από την έκθεση σε αυτές μπορεί να καθυστερήσουν ακόμα και 20 ή και περισσότερα χρόνια. Πληθώρα ερευνών έδειξαν ότι ακόμα και το 90% των ρυτίδων προκαλούνται από τις UVA ακτίνες και αν και αυτές δεν προκαλούν ηλιακό έγκαυμα ευθύνονται για την εμφάνιση των ελεύθερων ριζών. Είναι κυρίως υπεύθυνες για τη φωτογήρανση, γιατί ένα μέρος τους φτάνει στο χόριο, τη στοιβάδα η οποία βρίσκεται κάτω από την επιδερμίδα, και καταστρέφει το κολλαγόνο και την ελαστίνη, τις ίνες που διατηρούν τη σφριγηλότατα και την ελαστικότητα της επιδερμίδας. Επιπλέον, εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού προκαλώντας έτσι φθορά των κυττάρων, φωτοευαισθησία, αλλεργικές αντιδράσεις και καρκίνο του δέρματος.
Ακτίνες UVB
Οι ακτίνες UVB εισχωρούν λιγότερο στο δέρμα, αλλά είναι υπεύθυνες για τα ηλιακά εγκαύματα και επίσης συνδέονται με καταστροφή του DNA. Από την άλλη πλευρά, οι ακτίνες UVB ενεργοποιούν την παραγωγή βιταμίνης D, που τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και μας βοηθά στην πρόληψη ασθενειών, όπως την οστεοπόρωση, το διαβήτη, την αρθρίτιδα και την κατάθλιψη. Η έκθεση του δέρματος στην UVB είναι απαραίτητη, εφόσον συμβάλλει στην μετατροπή της 7-διυδροχολιστερόλης σε προβιταμίνη D3 και η οποία κατόπιν μετατρέπεται σε βιταμίνη D3. Για να παραχθεί βιταμίνη D, προϋπόθεση είναι η έκθεση στον ήλιο για περίπου 20 λεπτά, ενώ μετά τα 20 λεπτά έκθεσης στον ήλιο, η βιταμίνη D καταστρέφεται από την ακτινοβολία UVA. Έτσι, η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο μπορεί τελικά να προκαλέσει μείωση της βιταμίνης D.
Τα αντηλιακά σκευάσματα περιέχουν, εκτός από τις βασικές ύλες για την κρέμα ή λοσιόν ή ζελέ, χημικές ουσίες που λειτουργούν ως εκλεκτικά φίλτρα των UVB και UVΑ. Ανάλογα με το είδος και την ποσότητα των ουσιών αυτών τα αντηλιακά σκευάσματα προσφέρουν διαφορετικό βαθμό προστασίας για το δέρμα.
Δείκτης προστασίας: το κλειδί της προφύλαξης
Τα αντηλιακά χαρακτηρίζονται από τον παράγοντα αντηλιακής προστασίας τον γνωστό σε όλους μας Δείκτη Προστασίας ή SPF (Sun Protection Factor), ο οποίος καθορίζεται με βάση την ελάχιστη ερυθηματογόνο δόση (ΕΕΔ, εκφράζει την ελάχιστη ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για να προκληθεί ορατό ερύθημα μετά από 24 ώρες) ή πιο απλά πόσο περισσότερο μπορούμε να παραμείνουμε στον ήλιο με τη χρήση αντηλιακού χωρίς να πάθουμε έγκαυμα. Για παράδειγμα, αν ο χρόνος που απαιτείται για την πρόκληση εγκαύματος από τον ήλιο είναι 30 λεπτά και χρησιμοποιήσουμε αντηλιακό με δείκτη προστασίας 8, μπορούμε να μείνουμε στον ήλιο 8 φορές περισσότερο χωρίς να πάθουμε έγκαυμα. Τέλος, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε το σημαντικό ρόλο που παίζει στην προστασία η ποσότητα του αντηλιακού. Ο δείκτης προστασίας έχει καθοριστεί με βάση μια συγκεκριμένη ποσότητα, η οποία είναι σαφώς μεγαλύτερη από αυτή που συνήθως χρησιμοποιούμε.
Ένα καλό αντηλιακό πρέπει να προστατεύει τόσο από την UVA ακτινοβολία όσο και από την UVB. Πρέπει λοιπόν να υπάρχουν οι σχετικές ενδείξεις (UVA, UVB) σε ευδιάκριτο σημείο της συσκευασίας, καθώς και ο δείκτης προστασίας (SPF). Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν διαφορετικοί ορισμοί των δεικτών προστασίας των αντηλιακών. Τα προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιούν το σύστημα COLIPA, ενώ οι ΗΠΑ το σύστημα FDA.
Τα αντηλιακά με τους υψηλότερους δείκτες προστασίας χρειάζονται κυρίως στα πρώτα στάδια της έκθεσής μας στον ήλιο, ενώ στη συνέχεια μπορούμε προοδευτικά όσο το δέρμα μας μαυρίζει να χρησιμοποιούμε αντηλιακά με μικρότερους δείκτες προστασίας.
Είναι σημαντικό, όμως, να γνωρίζουμε ότι ακόμα και αν το αντηλιακό που θα επιλέξουμε έχει μεγάλο δείκτη προστασίας, δεν είμαστε 100% προστατευμένοι από τον ήλιο και δεν μπορούμε να καθόμαστε στον ήλιο όση ώρα θέλουμε. Ακόμα κι αν το δέρμα μας είναι σκούρο, σε καμία περίπτωση δεν συνίσταται η μη χρήση αντηλιακού και η πολύωρη έκθεση στον ήλιο.
Επιλογή αντηλιακού
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην ποιότητα του αντηλιακού που θα επιλέξουμε, αφού δεν είναι όλα τα αντηλιακά τα ίδια. Την προσοχή μας εφιστούν οι επιστήμονες αφού τα αντηλιακά θα πρέπει να φέρουν τις ενδείξεις UVA και UVB, επισημαίνοντας ότι μόνο αυτές εγγυώνται την προστασία των καταναλωτών από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου και όχι οι παραπλανητικές ενδείξεις στην ετικέτα του προϊόντος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 22 Σεπτεμβρίου 2006, απηύθυνε, στη βιομηχανία καλλυντικών, σύσταση για την αποτελεσματικότητα των αντηλιακών. Από το καλοκαίρι του 2007, τα αντηλιακά έπρεπε να φέρουν, στη σήμανσή τους, συγκεκριμένες προειδοποιήσεις και συμβουλές για τη σωστή χρήση τους. Επίσης, έπρεπε να αποσυρθούν, από την αγορά, τα αντηλιακά, που έφεραν παραπλανητική σήμανση.
Σύμφωνα με τις νέες ευρωπαϊκές προδιαγραφές, απαγορεύεται πλέον να αναγράφονται στα αντηλιακά δείκτες προστασίας άνω των 50, όπως συνηθιζόταν παλιά. Ο μεγαλύτερος δείκτης φτάνει μέχρι το 50+, ενώ την ίδια στιγμή έχει απαγορευθεί οποιοσδήποτε ισχυρισμός για «100% προστασία κάτω από τον ήλιο», «απόλυτη προστασία», «πρόληψη που διαρκεί όλη μέρα», «sunblocker» κ.λπ. Όλα τα αντηλιακά πρέπει να φέρουν προειδοποιητική σήμανση ότι δεν παρέχουν 100% προστασία. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι πολλά από τα αντηλιακά προϊόντα που χρησιμοποιούμε, ακόμα και από τα πιο δημοφιλή είναι ακατάλληλα και μάλιστα περιείχαν στη σύστασή τους πρόσθετα συστατικά που δεν βοηθούσαν σε τίποτα τον καταναλωτή, αλλά την ίδια την παραγωγικότητα της εταιρείας. Στην ετικέτα των αντηλιακών, πρέπει να υπάρχει ο δείκτης προστασίας SPF (δείτε αναλυτικά ww.ec.europa.eu / enterprise/sectors/cosmetics/cosmetic-products/sunscreen-products/).
Ενδεικτικά για τον κάθε «φωτότυπο» συνίσταται και άλλος δείκτης προστασίας:
– Ο δείκτης προστασίας 6 είναι ο μικρότερος δείκτης, ο οποίος προσφέρει ελάχιστη προστασία. Αντηλιακά, με μικρότερους δείκτες δεν πρέπει να προτιμώνται.
– Δείκτες 6-10 προσφέρουν χαμηλή προστασία
– Δείκτες 15-25 προσφέρουν μέτρια προστασία.
– Δείκτες 30-50 προσφέρουν υψηλή προστασία.
Αναζητώντας το ιδανικό αντηλιακό, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι εκτός από τον Δείκτη Προστασίας είναι πολύ σημαντικό επίσης το αντηλιακό μας να μας τροφοδοτεί με αντιοξειδωτικές βιταμίνες C, E και βήτα καροτίνη για την καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών και την ελαχιστοποίηση των συνεπειών της υπεριώδους ακτινοβολίας UV.
Οδηγίες προς λουόμενους
Πρέπει να γνωρίζουμε, όμως, ότι αν και τα αντηλιακά φίλτρα προστασίας απορροφούν ή αντανακλούν ένα μέρος της ενέργειας της καταστροφικής υπεριώδους ακτινοβολίας UVA και UVB του ήλιου, ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό της εισβάλει τελικά στο δέρμα. Μετά από αρκετά χρόνια έκθεσης στον ήλιο, ακόμη και στην περίπτωση που η έκθεση είναι περιορισμένη, θα προκληθεί καταστροφή στις στοιβάδες του δέρματος.
Όταν βρίσκεστε στη θάλασσα ή σε άλλη περίπτωση εκτεταμένης έκθεσής σας στον ήλιο, εφαρμόστε το αντηλιακό σας 15-30΄ πριν την έκθεση και φροντίστε να το ανανεώνετε τακτικά όσο παραμένετε στον ήλιο και οπωσδήποτε κάθε φορά που βγαίνετε από το νερό ή όταν ιδρώνετε πολύ. Ακόμα κι αν κάθεστε κάτω από την ομπρέλα ή σε κάποια σκιά μην μένετε και πάλι χωρίς αντηλιακό. Επίσης, μην θεωρείτε ότι στη συννεφιά είστε προστατευμένοι. Μολονότι η θερμότητα του ήλιου δεν γίνεται αισθητή, η υπεριώδης ακτινοβολία UV φτάνει στο δέρμα σας. Σε μια συννεφιασμένη ημέρα, πάνω από το 80% της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου διαπερνάει τα σύννεφα. Τέλος, η άμμος αντανακλά το 25% των ηλιακών ακτινών και το χιόνι το 80%.
Ο χρόνος έκθεσής μας στον ήλιο θα πρέπει να αυξάνεται σταδιακά, ανεξαρτήτως του τύπου του δέρματος. Τα γυαλιά ηλίου είναι απαραίτητα, όπως και το καπέλο, ενώ το ρούχο παραμένει μια σημαντική μορφή αντηλιακής προστασίας.
Τα παιδικά λάδια ή η βαζελίνη όχι μόνο δεν προστατεύουν, αλλά τραβούν τις ακτίνες του ήλιου με κίνδυνο την πρόκληση εγκαύματος και άλλης ζημιάς στην επιδερμίδα. Τέλος, η γνωστή προειδοποίηση: να αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο, από τις 10 π.μ. μέχρι τις 4 μ.μ., ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους προστασίας. Επιπλέον, όταν κάνουμε κάποια θεραπεία, πρέπει να συμβουλευτούμε το γιατρό μας, γιατί κάποια φάρμακα μπορεί να γίνουν επικίνδυνα, σε συνδυασμό με την ηλιακή ακτινοβολία.
Μετά την έκθεση στον ήλιο, ενυδατώνετε την επιδερμίδα. Επίσης, αποφύγετε την απολέπιση τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς η επιδερμίδα πρέπει να διατηρήσει το πάχος της για να προστατευτεί σωστά.
Παιδιά και ήλιος
Από την παιδική ηλικία ενός ανθρώπου μέχρι και την ενηλικίωσή του πραγματοποιείται η μεγαλύτερη έκθεση την ηλιακή ακτινοβολία. Αν τα χρόνια αυτά δεν προστατευθούμε σωστά, ακόμα και η καλύτερη φροντίδα δέρματος μετά δεν απαλείφει τελείως τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του δέρματος. Και αυτό συμβαίνει, διότι το μελάνωμα που είναι η πιο συνηθισμένη και θανατηφόρα μορφή καρκίνου του δέρματος, εμφανίζεται μετά από την παρέλευση αρκετών χρόνων. Όταν μένουμε εκτεθειμένοι και απροστάτευτοι στον ήλιο κατά τη διάρκεια της βρεφικής, παιδικής ηλικίας και της εφηβείας, αυξάνουμε τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του δέρματος μετά την ενηλικίωσή μας.
Τα μωρά και τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην έκθεση στον ήλιο. Μελέτες δείχνουν ότι ένα ή περισσότερα ηλιακά εγκαύματα, στο παιδί ή στον έφηβο, αυξάνουν το ποσοστό της εμφάνισης μελανώματος. Οι έρευνες υποστηρίζουν ότι όσοι έχουν καεί πέντε φορές στην παιδική τους ηλικία, αργότερα έχουν πιθανότητες να αντιμετωπίσουν πρόβλημα με κάποια ελιά, που θα οδηγήσει σε μελάνωμα.
Πρώτα από όλα, θα πρέπει να θυμάστε ότι τα μωρά, τουλάχιστον έως ενός έτους, απαγορεύεται να μένουν κάτω από τον ήλιο. Για τα παιδιά, θα πρέπει να επιλέξουμε ένα αντηλιακό υψηλής ποιότητας με υψηλό δείκτη προστασίας (τουλάχιστον 30 SPF). Εξίσου σημαντική είναι και η ανανέωσή του, τουλάχιστον κάθε δύο ώρες, αλλά και ύστερα από κολύμπι, εφίδρωση ή στέγνωμα με πετσέτα.
Όσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο πιο ευαίσθητη επιδερμίδα έχει και τόσο περισσότερη ανάγκη για προστασία. Να θυμάστε, για παράδειγμα, ότι στα παιδιά που είναι μικρότερα των 5 ετών, το τριχωτό της κεφαλής δεν είναι αρκετά αναπτυγμένο (τα μαλλιά τους είναι πολύ λεπτά) κι έτσι, χωρίς καπέλο, δεν έχουν ικανή προστασία από τις ακτίνες του ήλιου. Απαραίτητο αξεσουάρ, επίσης, είναι τα γυαλιά ηλίου, ενώ δεν θα πρέπει να αφήνετε τα πολύ μικρά παιδιά στον ήλιο χωρίς ρουχισμό. Ντύνετε τα παιδιά σας με άνετα, ανοιχτόχρωμα, βαμβακερά ρούχα, που δεν τα βαραίνουν και τα κρατάνε δροσερά κάτω από τον ήλιο. Πολλοί γιατροί προτιμούν αυτές τις μεθόδους για την προστασία των βρεφών συγκριτικά με τα αντηλιακά.
Ένας ακόμη παράγοντας που θεωρείται ότι εξηγεί την ιδιαίτερη ευαισθησία των παιδιών στον ήλιο είναι το γεγονός ότι οι υπεριώδεις ακτινοβολίες επηρεάζουν αρνητικά και το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Το σύστημα άμυνας, λόγω αυτής της αρνητικής επίδρασης δεν αντιδρά σωστά για να εξαλείψει τα πρώτα ανώμαλα κύτταρα που θα οδηγήσουν μελλοντικά στην ανάπτυξη του μελανώματος. Κατά συνέπεια, η προστασία του δέρματος των βρεφών, των παιδιών και των εφήβων είναι ζωτικής σημασίας. Φροντίστε ώστε τα παιδιά να μην εκτίθενται καθόλου στις υπεριώδεις ακτινοβολίες του ήλιου από τις 10 π.μ. έως τις 4 μ.μ. Φροντίστε, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ακόμα κι αν το παιδί αθλείται ή παίζει με τους σε ανοιχτούς χώρους να έχει βάλει αντηλιακό.
Πόσο ασφαλή είναι τα αντηλιακά;
Μια πληθώρα ερευνών έχει βάλει στο στόχαστρο και τα αντηλιακά, όπως και όλα τα καλλυντικά, σε σχέση με την επικινδυνότητά τους. Οι εν λόγω επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν ότι τα χημικά αντηλιακά φίλτρα μιμούνται τις γυναικείες ορμόνες, τα οιστρογόνα, τα οποία ενδεχομένως ευθύνονται την πρόκληση ανωμαλιών στον άνθρωπο και τη φύση ,όπως για τον καρκίνο του μαστού και την θηλυκοποίηση των ψαριών, αφού ξεπλένονται στις θάλασσες. Άλλες έρευνες έδειξαν ότι τα χημικά αυτά φίλτρα έχουν επιπτώσεις στον θυρεοειδή αδένα των ποντικιών και ότι προκαλούν στα τρωκτικά μια σειρά από αναπτυξιακές ανωμαλίες.
Πολλοί επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου θεωρώντας ότι κάποιες από τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα αντηλιακά θα πρέπει να επανεξεταστούν κυρίως για την ορμονική τους δραστηριότητα. Οι εταιρείες καλλυντικών πολλές φορές έχουν αμφισβητήσει τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών προβάλλοντας ως κύριο επιχείρημα τη μικρή ποσότητα αυτών των ουσιών στα αντηλιακά. Κάποια φίλτρα ή άλλες χημικές ουσίες απαγορεύτηκαν (τουλάχιστον στην Ε.Ε.) και δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται πλέον στα αντηλιακά, όπως το φίλτρο benzophenone 2 (BP2) και το σαλικυλικό 4-ισοπροπυλοβενζόλιο. Ύποπτα στοιχεία που χρησιμοποιούνται στα αντηλιακά έχουν θεωρηθεί τα behzorhenone-3(Bp-3), homosalate(4-MBC)4_methyl-benzylidene cmphor, octyl- methoxycinnamate(OMC) και octyl-dimethyl-PABA, τα οποία έχουν κατηγορηθεί λόγω των οιστρογονικών δράσεών τους από πολλά πανεπιστημιακά εργαστήρια.
Μπορούμε να προστατευτούμε βιολογικά;
Υπάρχουν βιολογικά αντηλιακά; Και αν υπάρχουν είναι αποτελεσματικά; Αναζητώντας απαντήσεις, αλλά και το σωστό αντηλιακό βρεθήκαμε στο κατάστημα Βιοφώς. Το επιστημονικό και εξειδικευμένο προσωπικό του καταστήματος έλυσε τις απορίες μας και μας κατατόπισε σχετικά. Ένα καλό και ασφαλές αντηλιακό θα πρέπει εκτός των άλλων, για να μας προστατεύσει πραγματικά να περιέχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως είναι οι βιταμίνες Ε και C, καθώς και ενυδατικά συστατικά που προέρχονται από φυτικές πρώτες ύλες και βοτανικά εκχυλίσματα.
Τα οικοβιολογικά αντηλιακά χρησιμοποιούν φίλτρα προερχόμενα από φυτά (ηλίανθος, φλοιός πεύκου, σπιρουλίνα, άμπελος κλπ), που μπορούν να φιλτράρουν τις ακτινοβολίες UVA και UVB. Έρευνες, όμως, έδειξαν ότι η προστασία που θα παρείχαν από μόνα τους τα φυτικά φίλτρα, θα ήταν περιορισμένη και καθόλου επαρκής. Οι φυτικές ύλες μπορούν να φτάσουν σε προστασία ένα δείκτη SPF κοντά στο 3 (το οποίο είναι πολύ μικρή προστασία). Γι’ αυτό το λόγο δεν υπάρχουν αντηλιακά προϊόντα, τα οποία να περιέχουν αποκλειστικά και μόνο φυτικές πρώτες ύλες βιολογικής καλλιέργειας και ταυτόχρονα να είναι αποτελεσματικά.
Ωστόσο, υπάρχουν προϊόντα τα οποία περιέχουν φυτικά αντηλιακά φίλτρα βιολογικής καλλιέργειας και επιπλέον δύο αντηλιακά φίλτρα, το zinc oxide και το titanium dioxide. Τα τελευταία, υπάρχουν σε διάφορα ορυκτά, ενώ μπορούν να προέλθουν και από χημικές διεργασίες, που ωστόσο είναι αβλαβείς, τόσο για τον άνθρωπο, όσο και για το περιβάλλον.
Τα φυσικά φίλτρα δρουν αντανακλώντας την ηλιακή ακτινοβολία και όχι απορροφώντας την. Τα υπέρ τους είναι ότι είναι απολύτως ασφαλή για το δέρμα. Τα κατά τους είναι ότι δεν είναι πολύ αποτελεσματικά όσον αφορά την ακτινοβολία UVA και ότι αισθητικά δεν είναι τόσο αποδεκτά, επειδή δίνουν άσπρη χροιά στο δέρμα και απλώνονται δύσκολα.
Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, ένα καλό αντηλιακό ξεχωρίζει από την ασπρίλα που αφήνει επάνω στο δέρμα, αν και δεν είναι λίγοι οι καταναλωτές που λανθασμένα θεωρούν ότι αυτή η ασπρίλα σημαίνει ότι το προϊόν δεν απορροφάται καλά από το δέρμα. Κανένας όμως δεν θέλει να κυκλοφορεί το καλοκαίρι με το πρόσωπο ή το σώμα του κάτασπρα. Η λύση είναι πριν από την επάλειψη να αναμείξτε το αντηλιακό με μικρή ποσότητα από την ενυδατική κρέμα σας για το πρόσωπο ή το σώμα αντίστοιχα.
Τα βιο-οικολογικά καλλυντικά που εισάγονται στη χώρα μας φέρουν πιστοποίηση από αντίστοιχους οργανισμούς του εξωτερικού. Αυτά που παράγονται στην Ελλάδα πιστοποιούνται από τον ιταλικό οργανισμό πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων ICEA σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων ΔΗΩ. Οι οργανισμοί που πιστοποιούν προϊόντα και σε άλλες χώρες είναι: AIAB-ICEA, CCPB, SOIL ASSOCIATION, ECOCER, BDIH, ECOCONTROL & OKOTEST.
Τα βιολογικά αντηλιακά τηρούν τις εξής προϋποθέσεις:
– Δεν περιέχουν απαγορευμένες ουσίες
– Χρησιμοποιούν σαν αντηλιακά φίλτρα το ZnO (οξείδιο ψευδαργύρου) και το TiO2 (διοξείδιο του τιτανίου), τα οποία αντανακλούν την ακτινοβολία, είναι χημικά αδρανή, δεν αποδομούνται με το χρόνο και έτσι το δέρμα μένει ανέπαφο από την περεταίρω ηλιακή βλάβη
– Δεν περιέχουν GMO (γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς)
– Παράγονται χωρίς τη χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας
– Δεν περιέχουν παραφινέλαιο, βαζελίνη, προπυλενογλυκόλη και parabens
Ενώ αντιθέτως περιέχουν:
– Πρώτες ύλες φυτικής προέλευσης, όπως φυτά ή μέρη φυτών, τα οποία πρέπει να προέρχονται σε ποσοστό περίπου 25% από βιολογική γεωργία ή να έχει πιστοποιηθεί ότι προέρχονται από συλλογή φυσικών προϊόντων
– Πρώτες ύλες ζωικής προέλευσης από ζώα βιολογικής εκτροφής τα οποία δεν θανατώνονται
– Πρώτες ύλες από κάποιες βακτηριακές ζυμώσεις
– Ανόργανες πρώτες ύλες
– Χημικές πρώτες ύλες όταν δεν υπάρχει εναλλακτική φυσική λύση. Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν δυστυχώς λίγες σειρές αμιγώς βιολογικών αντηλιακών προϊόντων, υπάρχουν ωστόσο πολλά προϊόντα που αν και δεν φέρουν σχετική πιστοποίηση διατηρούν την καθαρότητά τους και είναι απόλυτα ασφαλή.
Τρώγοντας έρχεται …η προφύλαξη
Για την αποφυγή των βλαβερών συνεπειών του ήλιου δεν θα πρέπει να προσέξουμε μόνο την επιλογή αντηλιακού, αλλά και τη διατροφή μας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες και ορισμένες βιταμίνες είναι οι σύμμαχοί μας στον πόλεμο ενάντια στην αφυδάτωση, τα ηλιακά εγκαύματα, το μελάνωμα, τη φωτογήρανση κ.α., αλλά και στην αντοχή του οργανισμού μας στη ζέστη του καλοκαιριού.
Οι βιταμίνες Α, C, E, τα καροτονειδή, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και τα φλαβονοειδή με τις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες, βοηθούν το δέρμα και τον οργανισμό μας να προστατευτεί από τις ακτίνες του ήλιου.
Οι ειδικοί συνιστούν την κατανάλωση εσπεριδοειδών, τομάτας, μπρόκολου, αλλά και επίσης σπανάκι και πιπεριές, τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C. Τη βιταμίνη Ε τη βρίσκουμε στα φυτικά έλαια, κυρίως στο ελαιόλαδο, στους σπόρους του σιταριού, στους ξηρούς καρπούς, στα δημητριακά και στα πράσινα λαχανικά. Η βιταμίνη Α παρέχεται με τις ζωικές τροφές, όπως ο κρόκος του αυγού, τα γαλακτοκομικά, το συκώτι και τα λιπαρά ψάρια. Η β-καροτίνη (προβιταμίνη Α) ενεργεί ως φυσικό αντηλιακό με άμεση φωτοπροστατευτική δράση, λόγω της φυσικής ιδιότητάς της να αντανακλά το φως. Η βιταμίνη αυτή περιέχεται στα σκούρα πράσινα λαχανικά, στις γλυκοπατάτες και στα καρότα. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχονται στο τσάι ανήκουν στην κατηγορία των φλαβονοειδών και προστατεύουν το δέρμα ενάντια στην πρόωρη γήρανση την οποία προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία. Ντομάτες, καρπούζι, βερίκοκα, καρότα, κόκκινο γκρέιπ φρουτ, μάνγκο και καλαμπόκια είναι τα φυσικά «αντηλιακά» του δέρματος, καθώς μας προστατεύουν δραστικά από την υπεριώδη ακτινοβολία και τα καλοκαιρινά εγκαύματα. Λίγο ελαιόλαδο, μερικά αμύγδαλα ή ένα αβοκάντο ενισχύουν ακόμα περισσότερο αυτή τη φυσική «ομπρέλα». Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι αυτά τα τρόφιμα μας τα προσφέρει η φύση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Ακολουθώντας αυτούς τους απλούς κανόνες, μπορούμε να απολαύσουμε το ηλιόλουστο ελληνικό καλοκαίρι, χωρίς δυσάρεστες συνέπειες για την υγεία και την ευεξία μας. Επιπλέον, ας μην γίνει η εμμονή μας για το ηλιοκαμένο δέρμα η αιτία να νοσήσουμε αργότερα, να φθείρουμε τον οργανισμό ή να καταστρέψουμε την επιδερμίδα μας.
– της Ειρήνης Κάρου
Σχολιάστε το άρθρο