Απόσπασμα από άρθρο του Κων. Ιγνατιάδη, διευθυντή της «ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ» (EL-02-BIO), ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ τ.23330-24440
Τέλμα στην «Συμβατική», «Συμβατικοποίηση» στην Βιολογική Γεωργία
Αν μια πολιτική κρίνεται από τα αποτελέσματα της, τότε το χείριστο από τα πολλά τέτοια που κατόρθωσε το αλλοπρόσαλλο στο σύνολό του πολιτικό σύστημα της χώρας στην «εκσυγχρονιστική», μετά-την-ένταξη χρονική περίοδο, ήταν, να υποβάλλει τον μέσο Έλληνα πολίτη σε μια ανάλογης ποιότητας πολιτικο-οικονομική αγωγή.
Ειδικότερα, και όσον αφορά στην ελληνική γεωργία- ύπαιθρο, στην ίδια, σχεδόν 30χρονη περίοδο, οι Έλληνες (αγρο-) πολιτικοί και οι ποικίλοι εντεταλμένοι, πάντα κομματικά ποδηγετούμενοι ποδηγέτες, όχι απλώς δεν έδωσαν λύσεις σε χρονίζοντα δομικά προβλήματα, αλλά με τις πολιτικές τους τα πολλαπλασίασαν. Κορυφαίο όλων θεωρείται εδώ η χαρακτηρολογική (παρα)μόρφωση, που με την… υποδειγματική τους πολιτική στάση, επέφεραν και επιφέρουν στον μέσο Έλληνα αγρότη.
Πλέον, ανάταξη της «νοοτροπικής» στρέβλωσης που υπέστη ο τελευταίος, απαιτεί σκληρή και επίπονη επανορθωτική πολιτική αγωγή, σίγουρα μιας αν όχι δύο γενεών «νέων» αγροτών, με τον αδιαπραγμάτευτο βέβαια όρο, ότι προηγουμένως θα σταματήσει η σημερινή ατέρμονη, αυτάρεσκη, στείρα πολιτική φαγωμάρα και ασυνάρτητη κομματική πλειοδοσία.
Η ανυπαρξία «εθνικού σχεδιασμού» για τις επιβαλλόμενες προσαρμογές της ελληνικής αγροτικής οικονομίας στις διαρκείς εγχώριες και παγκόσμιες προκλήσεις και ανακατατάξεις, μπορεί κατηγορηματικά να αποδοθεί σε αυτήν την εγωπαθή και ιδεόληπτη συμπεριφορά των ελληνικών κομμάτων: αδυνατούν να κατανοήσουν τα αρτηριοσκληρημένα ελληνικά κόμματα ότι ο συγκεκριμένος «Εθνικός Στρατηγικός Σχεδιασμός» είναι μια εκκρεμούσα εθνική, πολιτική, υποχρέωση, μεγάλης ανελαστικότητας, κατά πολύ μεγαλύτερης λ.χ. από την επίσης θρυμματισμένη συνταγματική μεταρρύθμιση!
Και στο μέτρο που αυτός ο «σχεδιασμός» εκκρεμεί, καμιά πολιτική δύναμη δεν πρόκειται να έχει φυσιολογική κυβερνητική θητεία. Όποια κι αν αναλάβει τη διακυβέρνηση, όποιος και να πιάσει τα ηνία αρμόδιος υπουργός, για αυτόν ο μέσος Έλληνας αγρότης και το μεταβιομηχανικής εκδοχής αγροτικό ζήτημα θα είναι ένα όλο και οδυνηρότερο «δυνάμει μπούμερανγκ»!
Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την γρήγορα, αλλά στραβά μεγεθυνόμενη ελληνική βιολογική γεωργία: στο μέτρο που και εδώ δεν υπάρχει μια συνεχής, συνεπής και σφαιρική πολιτική, ισόρροπης και σταθερής ανάπτυξης, αυτή (θα) αδυνατεί να ανταποκριθεί στη φυσική της αποστολή, που είναι να λειτουργεί εξυγιαντικά και ανακαινιστικά μέσα στο «σώμα» της ελληνικής γεωργίας, υπαίθρου, και αγοράς τροφίμων. Αποστολή εξάλλου που δίνει νόημα στην παρουσία της Βιολογικής Γεωργίας.
Ο φετιχισμός των προτύπων, ο γραφειοκρατικός σχολαστικισμός, οι αλλεπάλληλες πιστο-ποιήσεις, και σήματα γνησιότητας στα αγροτικά προϊόντα και είδη διατροφής, δεν μπο-ρούν να αναπληρώσουν το κενό μιας σφαιρικής πολιτικής, όταν μάλιστα αυτή συνειδητά επιδιώκει τον διττό σκοπό, αφενός να μεριμνά για την οικο-κοινωνική ισορροπία και λειτουργικότητα του ελληνικού υπαίθριου ανθρωπο-χώρου, αφετέρου να εγγυάται, ότι η παραγόμενη υπό τέτοιες συνθήκες τροφή για τον Έλληνα Πολίτη-Καταναλωτή είναι οργανικά ακίνδυνη.
Η «Συμβατικοποίηση» (Konventionalisierung, Conventionalisation), δηλαδή το φαινόμενο κατά το οποίο η Βιολογική (Οργανική, Οικολογική) Γεωργία χάνει όλο και περισσότερο τα οικολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, ηθικά, πολιτισμικά, αισθητικά κλπ. γνωρίσματα, όπως αυτά την διαφοροποιούν από τον «συμβατικό της περίγυρο» (συγκρ. προοίμια των δύο προαναφερθέντων Κανονισμών) είναι μια οξυνόμενη αρνητική εξέλιξη που ανησυχεί όσους πραγματικά ενδιαφέρονται για αυτήν.
Πυκνώνουν, το επιστημονικό ενδιαφέρον και οι μελέτες που αναλύουν και εντοπίζουν τα αίτια της «Συμβατικοποίησης», με πρωτεύον την εγκατάλειψη της από την μια ανάλογης ποιότητας πολιτική μέριμνα, και την ταυτόχρονη υπαγωγή της σε διαδικασία διαρκούς τεχνικοποίησης, αγοραιοποίησης και snob-κατανάλωσης. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί προϋποθέσεις και προσχήματα, ώστε όλο και περισσότεροι βιο-αγρότες, βιο-μεταποιητές, βιο-έμποροι, αλλά και οι ποικίλοι εμμεσότερα ή αμεσοτέρα εμπλεκόμενοι «περιφερειακοί», μέσα από ανοίκειες πρακτικές και συμπεριφορές να αλλοιώνουν συνειδητά, εν μέρει και λόγω άγνοιας, την αξία της και την αυθεντικότητα της.
Πολλές μάλιστα από τις προαναφερθείσες μελέτες και έρευνες, διαπιστώνουν πως η «τεχνικοποίηση», η μονόπλευρη «οικονομικοποίηση» και κατά επέκταση η «Συμβατικοποίηση» (και τα 3 πηγαίνουν αντάμα) σε πολλές χώρες και περιοχές της Ευρώπης και της Αμερικής έχουν επιφέρει σχεδόν ολική εξουδετέρωση των στοιχείων που διαφοροποιούν την ΒΓ από τον «συμβατικό» της περίγυρο. Οι κερδοθηρικά κινούμενοι «εισβολείς», όχι μόνο δεν νοιάζονται για την αλλοίωση που της προξενούν, αλλά αντίθετα θεωρούν την παρουσία τους «συνεισφορά στον εκσυγχρονισμό και στην επαγγελματοποίηση της «καθυστερημένης» Βιολογικής Γεωργίας»!
Η πολιτική καταλύτης φαινόμενων «Συμβατικοποίησης» στην ΕΒΓ
Στην Ελλάδα, ευνοϊκό για την «Συμβατικοποίηση» της ΕΒΓ πολιτικό περιβάλλον υπήρχε ήδη από την πρώτη 10-ετία θεσμικής εφαρμογής της. Εκείνη την χρονική περίοδο, τέτοια φαινόμενα θεωρούνταν και ίσως σε μεγάλο βαθμό ήσαν, «συμπτώματα παιδικών της ασθενειών».
Ανεξάρτητα από το εάν και γιατί οι Έλληνες αγροπολτικοί (δεν) μπορούσαν να κάνουν κάτι καλύτερο για την Ελληνική Βιολογική Γεωργία, εκείνη η νεαρή φάση υπήρξε καθοριστική για την μελλοντική της πορεία και σημερινή της εικόνα.
Η κυριολεκτικά laisser-faire laisser-passer σχέση της πολιτικής εκείνης της περιόδου με την ΕΒΓ συμπυκνώνονταν στο: «…Αν ως κυβέρνηση δεν είσαι σε θέση να κάνεις κάτι καλό, τουλάχιστον μην εμποδίζεις κάποιους να το κάνουν…». Άλλο που δεν ήθελαν οι λιγοστοί τότε άνθρωποι της ΕΒΓ, ώστε ο καθένας τους να αυτοσχεδιάζει και τραβάει το δικό του «καλύτερο δρόμο»…
Σχεδόν ίδια η «πολιτική», συνεχίζεται και μετά την αλλαγή του κομματικού σκηνικού το 2004. Έκτοτε και μέχρι τον τελευταίο ανασχηματισμό, η ΕΒΓ στριμώχνεται μέσα στην γενικόλογη και αόριστη «πολιτική» της «συλλήβδην πιστοποιημένης ποιότητας», σχεδόν ως χρυσής συνταγής, ώστε να γίνουν τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα ανταγωνιστικά… και πέραν τούτου ου.
Η όποια «πολιτική» για την ΕΒΓ, υφίσταται ελέω ΕΕ και εξαντλείται (δηλαδή «ξεμπερδεύει») με τους κατά το δοκούν κάθε φορά καταρτιζόμενους 5-ετείς (ανα)διανεμητικούς πίνακες επιδοτήσεων…Να μη ξεχνιέται και η διευθέτηση με 2-3 ΚΥΑ ορισμένων ανελαστικών νομικο-τεχνικού χαρακτήρα θεσμικών διατάξεων (…τα του Καίσαρος..!).
Όμως, τα τελευταία 2 χρόνια ξεφτίζει και αυτό ακόμη το ενδιαφέρον για την ΒΓ, παρά τις παροτρύνσεις της ΕΕ προς τα Κ-Μ για ακόμη περισσότερη προώθηση της. Ακολούθησε η θορυβώδης, δαπανηρή και χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα «αναδιαρθρωτική εκστρατεία υπέρ των βιο-ενεργειακών φυτών», για να κάνει τελευταία την εμφάνιση της η «άλλη γεωργία». Ποια είναι αυτή; Ένα ανέκαθεν υπαρκτό, μικρό κλάσμα της κατά τα άλλα βαριά ασθενούσας, συνολικής ελληνικής γεωργίας, που αυτή κανονικά θα έπρεπε να είναι «Άλλη» (τίποτε κατά της μαστίχας Χίου, του κρόκου, της φακής Εγκλουβής, των κάστανων και των φασολιών Καστοριάς και Πρεσπών…)!
Εκεί όμως όπου η ηγεσία του ΥΠΑΑ&Τ συνεχίζει να δείχνει αξιοζήλευτη πολιτική δραστηριότητα υπέρ…της ΕΒΓ, είναι ο τομέας «συνεχούς και ταχείας επώασης νέων Οργανισμών Ελέγχου Πιστοποίησης». Παρά το ότι ήδη πελαγοδρομεί με την «(αν)αξιοπιστία», τα λειτουργικά και άλλα προβλήματα των ήδη υφισταμένων Οργανισμών, το ΥΠΑΑ & Τ συνεχίζει να παρέχει άδεια σε όποιον ζητά αναγνώριση ώστε να διεκδικήσει και αυτός κομμάτι από αυτήν την θεωρούμενη τόσο προσοδοφόρο «αγορά» ή «πίτα» πιστοποίησης.
Μέχρι εδώ τίποτε επιλήψιμο όταν πληρούνται (όσο και όπως τέλος πάντων εκ των υστέρων αποδεικνύεται ότι πληρούνται!) τα τυπικά «προσόντα» των αιτούντων. Κάποια στιγμή ωστόσο θα πρέπει να απασχολήσει τις Αρχές το «Από Πού;», «Ποιοι;» και «Γιατί;» διεκδικούν «θέση» στην ΕΒΓ οι συγκεκριμένοι υποψήφιοι: Μια ενδότερη αξιολόγηση των εχεγγύων που κομίζουν οι υποψήφιοι περί του κατά πόσο είναι σε (και) σε «θέση» να συνεισφέρουν (και) στην ποιοτική Ανάπτυξη της;
Η Ελληνική Βιολογική Γεωργία είναι δημόσιο αγαθό και αξίζει τον προσήκοντα σεβασμό. Όσοι πράγματι ανησυχούν για την ποιότητα και αυθεντικότητα της πρέπει και να το επιβεβαιώνουν: η ουδετερότητα και αντικειμενικότητα της διαδικασίας πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων, είναι κατοχυρωμένη και επακριβώς προδιαγεγραμμένη δια νόμου και συνεπώς δεν έχει ανάγκη από επιπλέον πομπώδεις, «φιλικά» παρελκυστικούς, μάλιστα ανορθόγραφους επιθετικούς προσδιορισμούς σε νομικά ή φυσικά πρόσωπα ή προϊόντα βιολογικά.
Δικαιολογημένα λοιπόν διερωτώνται όλοι στη βάση, μήπως οι υπάρχοντες ήδη Οργανισμοί εγκλήθηκαν (όσοι εγκλήθηκαν), μεταξύ άλλων και επειδή οι πιστοποιήσεις που διενεργούν είναι…εχθρικές..;!
Βέβαια, όσον αφορά την επιχειρηματολογία και τις προσδοκίες των (μέχρι προ τίνος) υποστηρικτών της «πολιτικής ταχείας επώασης», αυτές αποδεικνύονται φρούδες.
Πουθενά δε φαίνεται υποχώρηση των «φαινόμενων γιγαντισμού-μονοπωλισμού-συγκεντρωτισμού», καραμέλα τα περί «…αναβαθμισμένης ποιότητας και προστιθέμενης αξίας με την αδειοδότηση φρέσκων (;) Οργανισμών…», ανυπόστατα τα περί «…δημιουργικού συναγωνισμού»(!)… Εκτός και αν ως «συναγωνισμός» θεωρείται ο χωρίς προηγούμενο «εκπτωτικός ανταγωνισμός». (…Για το ποιος δίνει «φθηνότερα» και χωρίς πολλές διατυπώσεις «το χαρτί», εννοείται..!).
Ωστόσο, έφερε μαζί της και ένα…θετικά αυξανόμενο μέγεθος, η «ταχεία επώαση»: η πληθώρα ΟΕ & Π σε συνδυασμό με τις ομολογουμένως απλόχερες (αλλά ισοπεδωτικά, δηλ. χωρίς καθορισμένα αξιολογικά κριτήρια αειφορικότητας) κατανεμημένες επιδοτήσεις, οδήγησε σε ευρεία στρατολόγηση «συμβατικών αγροτών σε αδιέξοδο», μεγάλο μέρος των οποίων ήσαν στα πρόθυρα να εγκαταλείψουν το αγροτικό επάγγελμα. Αποτέλεσμα, (όπως λένε μερικές από τις «ελληνικές στατιστικές») μέχρι το 2006 να «σκαρφαλώσει» η ΕΒΓ στο 4% της συνολικά καλλιεργούμενης έκτασης και του αριθμού εκμεταλλεύσεων, δηλαδή, εκεί όπου η Γερμανική ΒΓ χρειάσθηκε σχεδόν μια 80-ετία (1923-2006) για να φτάσει. Βέβαια τα εν λόγω ποσοστά βρίσκονται σε εξόφθαλμη αναντιστοιχία με την ισχνή παρουσία «ελληνικών βιολογικών τροφίμων» στις αγορές εσωτερικού και εξωτερικού.
Το φαινόμενο αυτό σε συνδυασμό με τα κατά καιρούς «ελληνικά στατιστικά θαύματα», γνωστά τόσο στους παλαιότερους όσο και στους νεότερους εταίρους μας, κάνουν τους τελευταίους να εκφράζουν επιφυλάξεις και να μιλούν για μια in-vitro ΕΒΓ.
-του Κων. Ιγνατιάδη
Σχολιάστε το άρθρο