Φερονίκη «Το δίκαιο γάλα»

Ο αγροτικός τομέας στη χώρα μας, βρίσκεται σε μια μακρόχρονη κρίση, που αδυνατεί να ξεπεράσει. Πέρα από την προσέγγιση του θέματος από τους κρατικούς και ημικρατικούς φορείς, που ουσιαστικά αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, ιδιαίτερη σημασία έχει και η ουσιαστικά απαθής στάση των ίδιων των αγροτών. Οι καινοτόμες και ελπιδοφόρες προσπάθειες είναι δυστυχώς λίγες, αλλά δεν καταφέρνουν να αλλάξουν τη γενική εικόνα. Σε μεγαλύτερο μάλιστα αδιέξοδο βρίσκεται ο τομέας της κτηνοτροφίας και ειδικότερα οι γαλακτοπαραγωγοί.

Τα ίδια προβλήματα αντιμετωπίζουν και γαλακτοπαραγωγοί στις ισχυρές κτηνοτροφικές χώρες της Ευρώπης, όπως η Γαλλία και η Γερμανία και ειδικότερα οι παραγωγοί που διατηρούν μικρές οικογενειακές φάρμες που έχουν φτάσει πια στα όρια της απόγνωσης, καθώς δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τις τεράστιες μονάδες παραγωγής. Η γερμανική κυβέρνηση μάλιστα, ακολουθώντας τις γενικές τάσεις που επικρατούν στην παγκόσμια αγορά, ευνοεί την αρχή «γίνε μεγάλος γιατί είσαι εκτός» (get big or get out).

Επιπλέον η πολιτική που ασκείται, υπονομεύει τη διατήρηση των τιμών σε αποδεκτά επίπεδα για τους παραγωγούς, καθώς υπάρχουν από τη μια πλευρά οι αντιμονοπωλιακοί νόμοι που ουσιαστικά απαγορεύουν στους παραγωγούς να ορίζουν μια κατώτατη τιμή και από την άλλη οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες επιτρέπουν τη μεταφορά ποσοστώσεων που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί, στους γαλακτοπαραγωγούς που επιθυμούν να παράγουν μεγαλύτερες ποσοστώσεις από όσες επιτρέπει η ποσόστωση τους, καθιστώντας ουσιαστικά κάθε προσπάθεια για έλεγχο της αγοράς αδύνατη.

Σαν αποτέλεσμα όλων αυτών παρατηρείται και στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, μείωση των εκμεταλλεύσεων και ειδικότερα των μικρών επιχειρήσεων προς όφελος των μεγάλων.

Πέρα από την εξαφάνιση των μικρών και παραδοσιακών παραγωγών, η μαζικοποίηση της παραγωγής γάλακτος από μεγάλες φάρμες στην Ευρώπη, παρουσιάζει και μερικά ακόμη ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Πρόκειται για πραγματικά κολοσσιαίες σε έκταση και όγκο, μονάδες εντατικής και μαζικής παραγωγής γάλακτος, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την ειδυλλιακή εικόνα της χαμογελαστής αγελάδας που βόσκει σε ένα καταπράσινο λιβάδι.

Στην πραγματικότητα μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό (<1%) από τις αγελάδες έχουν την τύχη να πατάνε και να τρώνε πράσινο χορταράκι αν και όλες οι συσκευασίες γάλακτος διακοσμούνται με χαμογελαστές αγελάδες ελεύθερες στη φύση. Το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής τους προέρχεται από καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένης σόγιας, η οποία εισάγεται κυρίως από τη Νότιο Αμερική ή από μονοκαλλιέργειες που καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις στην κεντρική Ευρώπη.

Η κατάσταση αυτή έχει αρνητικές επιπτώσεις και στην μελισσοκομία. Οι μελισσοκόμοι τόσο της Γερμανίας όσο και της Νότιας Αμερικής, εκφράζουν σφοδρά παράπονα, οι μεν για τις πράσινες ερήμους στις οποίες το νέκταρ και η γύρη απουσιάζουν εντελώς και οι δε για την εκδίωξη τους από περιοχές όπου παραδοσιακά ασκούσαν τη μελισσοκομία, αλλά στις οποίες καλλιεργούνται μεταλλαγμένα.

ΦερονίκηΣτην Γερμανία, στις λεγόμενες πράσινες ερήμους, όπου καλλιεργούνται κυρίως καλαμπόκι, η ελαιοκράμβη για ζωοτροφές ή για βιομάζα με τη δικαιολογία ότι δεν προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση εφαρμόζονται κατά κόρον επικίνδυνα για τις μέλισσες φυτοφάρμακα, κυρίως νέο νικοτινοειδή. Έτσι, μαζί με τους κτηνοτρόφους, έχουμε τώρα δυσαρεστημένους και τους μελισσοκόμους.

Όμως εδώ και κάποιο διάστημα, αυτές οι δύο κατηγορίες αγροτών, κατάφεραν με έναν αξιοθαύμαστο τρόπο να χαμογελάσουν πάλι.

Όλα άρχισαν όταν πια οι γαλακτοπαραγωγοί έφτασαν στο έσχατο σημείο και πραγματοποίησαν κινητοποιήσεις σε όλη τη Γερμανία. Οι γυναίκες μάλιστα έφτασαν στο σημείο να πραγματοποιήσουν και απεργία πείνας. Παράλληλα, ένας μεγάλος αριθμός τους, κυρίως παραδοσιακών παραγωγών, αποχώρησαν από τα συνδικαλιστικά τους όργανα, κατηγορώντας τα για σκόπιμη αδιαφορία, μη στήριξη των συμφερόντων τους και συμπόρευση με το λόμπι των μεγάλων παραγωγικών μονάδων. Το αποτέλεσμα ήταν να ιδρύσουν μια νέα ομοσπονδία, την Ομοσπονδία Ανεξάρτητων Παραγωγών, με έδρα τη Βαυαρία και να αρχίσουν να αναζητούν τρόπους για να επιβιώσουν.

Σε αυτή την προσπάθεια αποφάσισαν να στραφούν με κάθε κόστος προς την ποιότητα και κάλεσαν για βοήθεια και συμβουλές, οργανώσεις καταναλωτών και οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος. Ανάμεσα σε αυτούς που παραβρέθηκαν σε μια από τις πρώτες συναντήσεις ήταν και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Μελισσοκόμων (ΕΡΒΑ) κ Walter Haefeker που ζήτησε και πήρε το λόγο για να αναφέρει τα παρακάτω:

«Αν θα ζητούσατε στο παρελθόν τη γνώμη μου θα σας έλεγα ότι δεν θα έβλεπα με καθόλου κακό μάτι τη συρρίκνωση ή τον αφανισμό του επαγγέλματος σας. Εδώ και χρόνια καλλιεργείτε και παράγετε με ένα ληστρικό προς το περιβάλλον τρόπο, γεγονός που έχει άμεση επίπτωση και στο δικό μας επάγγελμα, καθώς γίνεστε αιτία για απώλειες μελισσών και μείωση των μελισσοκόμων. Το μόνο που με φοβίζει και ο λόγος που είμαι εδώ είναι πως αν και εσείς αφανιστείτε, οι εκτάσεις που χρησιμοποιούσατε κινδυνεύουν να περιέλθουν στα χέρια καλλιεργητών γενετικά τροποποιημένων φυτών ή να μετατραπούν σε καλλιέργειες για παραγωγή βιοκαυσίμων, κάτι που θα έχει ακόμη πιο δραματικές συνέπειες στις μέλισσες και το περιβάλλον. Αν λοιπόν θα μπορούσατε να αλλάξετε κάποιες από τις καλλιεργητικές σας τεχνικές, ώστε να μην αποτελούν απειλή για τις μέλισσες, θα μπορούσαμε ως μελισσοκόμοι να σας στηρίξουμε με πολύ σημαντικές ενέργειες».

Το αποτέλεσμα της μέρας εκείνης ήταν οι γαλακτοπαραγωγοί να αποφασίσουν να ξεκινήσουν την παραγωγή ενός νέου προϊόντος με τίτλο «δίκαιο γάλα», το οποίο θα έχει τα εξής χαρακτηριστικά.

• η παραγωγή των ζωοτροφών θα γίνεται τοπικά

• η καλλιέργεια των φυτών που προορίζεται για ζωοτροφή θα στηρίζεται σε μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον

• η διαχείριση και η βοσκή των ζώων θα γίνεται με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον

• η διατροφή των ζώων θα γίνεται με τέτοιο τρόπο που το προϊόν που παράγεται να υπερτερεί σε μετρήσιμα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα την περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά οξέα

Επιπλέον, σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Επαγγελματιών Μελισσοκόμων της Γερμανίας (DBBI) και την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Επαγγελματιών Μελισσοκόμων (ΕΡΒΑ) συμφωνήθηκαν τα παρακάτω:

• οι παραγωγοί δεν θα καλλιεργούν γενετικά τροποποιημένα φυτά για παραγωγή ζωοτροφής

• οι παραγωγοί δε θα εφαρμόζουν τα φυτοφάρμακα που η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Επαγγελματιών Μελισσοκόμων (ΕΡΒΑ) θεωρεί επιβλαβή για τις μέλισσες

• οι καλλιεργητικές φροντίδες θα ευνοούν την άνθηση των φυτών που καλλιεργούνται για ζωοτροφές

Σε αντάλλαγμα οι μελισσοκόμοι συμφώνησαν:

• επιτρέπουν στην Ομοσπονδία Ανεξάρτητων Γαλακτοπαραγωγών να προωθεί και να διαφημίζει το γάλα που παράγει ως «φιλικό προς τις μέλισσες»

• επιτρέπουν στην Ομοσπονδία Ανεξάρτητων Γαλακτοπαραγωγών να χρησιμοποιεί το λογότυπο της, «Ομοσπονδία Επαγγελματιών Μελισσοκόμων της Γερμανίας» (DBBI) στην προώθηση του γάλακτος και μελλοντικά και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Μελισσοκόμων (ΕΡΒΑ)

• όλοι οι μελισσοκόμοι μέλη της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Μελισσοκόμων της Γερμανίας (DBBI) διαθέτουν μαζί με το μέλι τους και το διαφημιστικό υλικό του γάλακτος, «το δίκαιο γάλα»

Λίγους μήνες μετά, το γάλα με την αγελάδα Φερονίκη ήταν στα ράφια 2 πολυκαταστημάτων της Βαυαρίας που δέχτηκαν να το διαθέσουν. Το όνομα της αγελάδας αποτελεί λογοπαίγνιο καθώς συνδυάζει τη λέξη fair (δίκαιο) με τη βερονίκη, κλασσικό όνομα για αγελάδες στη Γερμανία. Στη συσκευασία στο χορτάρι που βόσκει η αγελάδα, διακρίνονται μέλισσες.

Η τιμή του συγκεκριμένου γάλακτος είναι υψηλότερη από αυτήν του συμβατικού γάλακτος, αν και η διαφορά δεν είναι τόσο μεγάλη που να το καθιστά απαγορευτικό.

Ποια ήταν η τύχη του «δίκαιου γάλακτος» στην αγορά; Απόλυτη επιτυχία! Μέσα σε λίγους μήνες η προσπάθεια αγκαλιάστηκε από τους Γερμανούς καταναλωτές, οι οποίοι πέρα από την απαίτηση τους για ποιοτικά προϊόντα, είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι και όσον αφορά τη διατήρηση των μελισσών. Από τον Ιανουάριο που ξεκίνησε η πώληση του «δίκαιου γάλακτος» μέχρι σήμερα, έχει «πιαστεί» για τα καλά στην ντόπια αγορά και έχει φτάσει να διατίθεται σε περισσότερα από 1500 καταστήματα.

Όλα τα παραπάνω έγιναν χωρίς εμπλοκή πολιτικών ή κρατικών παραγόντων και χωρίς καμία αλλαγή στις νομοθεσίες ή τους κανόνες της αγοράς. Ήταν απλά το αποτέλεσμα της συνεργασίας των γαλακτοπαραγωγών με τους μελισσοκόμους. Φυσικά, αναγκαίος παράγοντας επιτυχίας ήταν η ύπαρξη ενός καταναλωτικού κοινού που έχει την παιδεία και μπορεί να προσφέρει έμπρακτα τη στήριξή του σε ένα τέτοιο εγχείρημα το οποίο, όπως γνωρίζει εκ των προτέρων, πέρα από τους παραγωγούς θα ωφελήσει και τις μέλισσες με θετικά επακόλουθα στο περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα γενικότερα και την ποιότητα της ζωής του.

Μερικά από τα βασικά διαφημιστικά της προσπάθειας ΦΕΡΟΝΙΚΗ «δίκαιο γάλα» για τον καταναλωτή

Διαφάνεια στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, των μεγάλων εταιρειών και της νοοτροπίας της απεριόριστης ανάπτυξης, τρία πράγματα είναι πιο σημαντικά: διαφάνεια, εντιμότητα και αειφορία. Με το «δίκαιο γάλα» μπορείτε να επιλέξετε τα φυσικά προϊόντα, τα οποία γνωρίζετε ακριβώς τι περιέχουν, πώς αναπτύσσονται και τί κάνουν.

Διατροφική αξία-Υπόσχεσή μας είναι η ποιότητα

Η υγεία είναι το πολυτιμότερο πράγμα που διαθέτουμε. Με το όφελος από το «δίκαιο γάλα» που παράγεται κάθε μέρα μπορούμε να κάνουμε κάτι για την υγεία και την ευημερία μας. Το «δίκαιο γάλα» είναι πλούσιο σε υψηλής ποιότητας πρωτεΐνες. Περιέχει επίσης τις απαραίτητες βιταμίνες (Β2 και Β12), ασβέστιο, άλλα θρεπτικά συστατικά και ιχνοστοιχεία. Το «δίκαιο γάλα» έχει εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητα στα πολύτιμα ωμέγα -3 λιπαρά οξέα, σε σύγκριση με το συμβατικό γάλα. Αυτά τα συστατικά του γάλακτος είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, τις έγκυες γυναίκες και τους αθλητές.

Ασφαλείς θέσεις εργασίας στην περιοχή

Το «δίκαιο γάλα» προέρχεται αποκλειστικά από αγροκτήματα στην περιοχή σας. Αυτό εξασφαλίζει την επιβίωση των παραδοσιακών οικογενειακών επιχειρήσεων και την προστασία των θέσεων εργασίας στην περιοχή σας. Επιπλέον, επιχειρεί να μειώσει τις αποστάσεις μεταφορών στο ελάχιστο, πράγμα που σημαίνει λιγότερη ρύπανση καυσαερίων και μικρότερη κατανάλωση ενέργειας.

Εν ολίγοις, αν έχετε επιλέξει το «δίκαιο γάλα», μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι θα πάρετε μια απολύτως υγιή και πολύτιμη τροφή, το οποίο παράγεται με αειφόρο και οικολογικό τρόπο.

Προστασία περιβάλλοντος

Όταν σκέφτεστε για το μέλλον δεν μπορεί η προστασία του περιβάλλοντος να μένει απέξω. Είμαστε παραγωγοί γαλακτοκομικών προϊόντων που έχουν γνώση και εμπλέκονται με πολλούς τρόπους στην προσπάθεια για ένα υγιές περιβάλλον. Η διατήρηση των μελισσοκόμων μας είναι ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για όλους. Με την αγορά του «δίκαιου γάλακτος» βοηθάτε στη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος.

Σεβασμός των ανθρώπων και των ζώων

Δεσμευόμαστε να εκθρέψουμε τα ζώα μας με ανθρωπιά και να τους παρέχουμε μια φυσική υγιεινή, χωρίς γενετικά τροποποιημένη διατροφή.

Δίκαιη τιμή για τους αγρότες – Η ποιότητα έχει την τιμή της

Η τρέχουσα τιμή του γάλακτος στη Γερμανία δεν είναι επαρκής ακόμη και για να καλυφθούν τα έξοδα λειτουργίας των επιχειρήσεων μας. Το αποτέλεσμα: όλο και περισσότερο ένα μέρος των παραγωγών να εγκαταλείπει αγροκτήματα αιώνων. Έτσι δεν πεθαίνει μόνο ένα κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά κινδυνεύει και η επιβίωση του μοναδικού μας τοπίου.

Για να αποφευχθεί αυτό, έχουμε υπολογίσει μια τιμή που να καλύπτει τα έξοδά μας και επομένως να εξασφαλίζεται η επιβίωση των δεκάδων παραδοσιακών οικογενειακών αγροκτημάτων.

Ελάτε να μας γνωρίσετε

Περίπου 120 παραγωγοί γαλακτοκομικών προϊόντων από τη Βαυαρία, Έσση και τη Βάδη-Βυρτεμβέργη είναι πίσω από το «δίκαιο γάλα». Όλοι έχουν τη δική τους φιλοσοφία και ιστορία.

Γνωρίστε τους παραγωγούς των γαλακτοκομικών προϊόντων μας, τις διαφορές μας και τα χαρακτηριστικά μας, για να γνωρίζετε και να αποκτήσετε γνώσεις σχετικά με τα αγροκτήματα, από τα οποία προέρχεται το υπέροχο «δίκαιο γάλα».

(Βασικά στοιχεία της δημοσίευσης πάρθηκαν από άρθρο του κου Αλ. Παπαχριστοφόρου, στη «Μελισσοκομική Επιθεώρηση»)

-Παρουσίαση: Σπύρος Σγούρος, γεν. Διευθυντής Οργανισμού ΔΗΩ

Σχολιάστε το άρθρο