Δουλεύοντας τη γη ομαδικά

ομαδική καλλιέργεια

Άλλος στόχος

ομαδική καλλιέργειαΤο θέμα αυτού το μήνα, πολύ επίκαιρα επείγον κατά την άποψη μου, είναι η «δουλειά» της γης σε ομάδα. Και όχι μόνο τη γη, αλλά και γενικά είναι σημαντικό να δουλέψουμε ομαδικά. Να συνεργαστούμε ο ένας με τον άλλον.

Σε προηγούμενο άρθρο έχω μιλήσει λίγο για αυτό, αλλά νομίζω ότι του αρμόζει μεγαλύτερη προσοχή. Ας το δούμε, λοιπόν, γενικά. Και ας ξεκινήσω από το ότι δεν αναφέρω τη λέξη «δουλειά», εννοώντας μόνο την απασχόληση ένεκα χρηματικού αντίτιμου. Αλλά και τη δουλειά που έχει σαν πρωταρχικό στόχο την αρμονική ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των μελών μιας ομάδας, την επίτευξη ενός κοινού στόχου και την αρμονική συνεργασία. Όταν δεν τους (μας) ενδιαφέρει αποκλειστικά το να κερδίσουν κάποια χρήματα, αλλά κυρίως να μάθουν ο ένας για τον άλλο και μέσω αυτού, να μάθουν για τον εαυτό τους.

Έρευνα και γνώση   

Γιατί αυτή η «δουλειά» κινείται στα όρια της αυτογνωσίας… Υπάρχουν και ομάδες «εργασίας» που ερευνούν διαφορετικούς τρόπους οίκησης με κοινό υπόβαθρο των μελών: την οικολογική ευαισθητοποίηση γενικά (ecovillages- οικοχωριά).

Ένας κοινός στόχος δίνει το έναυσμα και την απαραίτητη δυναμική για τέτοια ξεκινήματα. Στόχοι που σε πρώτη ανάλυση μπορεί να μοιάζουν ουτοπικοί. Αυτά που περιγράφω συμβαίνουν σε χώρες του εξωτερικού εδώ και πολλά χρόνια, αλλά και εκεί τώρα παίρνουν καινούριες μορφές μέσα από τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται στο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό.

Κατά την άποψη μου, αυτή η εξερεύνηση των σχέσεων μπορεί να συμβεί και σε ομάδες που έχουν ως προτεραιότητα τους την απόκτηση χρήματος, αλλά το κατά πόσον μπορεί να συμβεί εδώ και τώρα είναι κάτι που θέλει πολύ συζήτηση. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν και την έννοια «καλύτερος άνθρωπος» και όχι μόνο την έννοια «πλουσιότερος άνθρωπος» στις στοχεύσεις τους. Τι σημαίνει καλύτερος άνθρωπος είναι όμως μια έννοια που επίσης θέλει συζήτηση και δεν υπονοώ φυσικά ότι πλούσιος άνθρωπος σημαίνει χειρότερος άνθρωπος.

Το χρήμα δεν είναι το παν 

Πάντως ο σύγχρονος άνθρωπος, που δεν ενδιαφέρεται για το αν ο διπλανός του ζει ή πεθαίνει ή και σε κάποιες περιπτώσεις θέλει να δει τον άλλο σε εξαθλιωμένη κατάσταση, σίγουρα δεν ανήκει στο δικό μου πρότυπο του καλύτερου ανθρώπου. Πολλές φορές η ελευθερία που δίνουν τα χρήματα στο να το χειριστεί κάποιος όπως θέλει τους άλλους, προκαλεί αναπόφευκτα εκμετάλλευση των ατόμων. Κάπως έτσι έχω οδηγηθεί τελικά στο να κάνω αρνητικούς συνειρμούς σε σχέση με το χρήμα.Ίσως το χρήμα να δίνει και άλλες θετικές δυνατότητες, αλλά αυτό θα πρέπει να αποδεικνύεται στην πράξη.

Φαίνεται πως το θέμα, μιας πιο δίκαιης κοινωνίας, επανέρχεται στην επιφάνεια, όχι σαν μια «ρομαντική» πλευρά της ζωής, αλλά ως μια ουσιαστική εξέλιξή μας ως είδος (κάτι τέτοιο είχε προτείνει στη Γερμανία του 1915 με το Κοινωνικό Τρίπτυχο ο R. Steiner). Τα πολιτικά συστήματα δείχνουν να μην μπορούν να δώσουν απαντήσεις, όπως αποδεικνύεται από την πρακτική εφαρμογή τους σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Η έννοια «ομάδα» όμως δεν ανήκει αποκλειστικά σε κάποιο πολιτικό σύστημα. Έτσι, μπορεί να αποτελέσει και δομική μονάδα για κάτι εντελώς νέο, που κατά την άποψη μου, δεν έχει ακόμα προκύψει.

Μπορούμε και εμείς!

Αλλά ας δούμε τι μπορεί να γίνει εδώ, σε εμάς. Πολλοί μπορεί να πουν: «οι Έλληνες να δουλέψουν ομαδικά; Αποκλείεται». Κι όμως η ομαδική εργασία έχει τις ρίζες της στο θεσμό του χωριού που παραμένει και στα χρόνια μας ακόμα ισχυρός. Ίσως όχι τόσο όσο στο παρελθόν, αλλά παραμένει.

Ένα παράδειγμα Ελλήνων, στους οποίους άνθισε το στοιχείο της ομαδικότητας είναι οι Πόντιοι που ήρθαν από τη Γεωργία πριν από είκοσι πέντε χρόνια. Αυτοί κράτησαν τις αρχές που πηγάζουν από τις παλιές ελληνικές παραδόσεις σαν ένα θησαυρό, σαν πολιτισμική κληρονομιά. Όταν έχτιζε κάποιος ένα σπίτι, πήγαιναν όλοι μαζί και βοηθούσαν όπως μπορούσαν, για μακρύ χρονικό διάστημα, ακόμα και αν εργάζονταν αλλού παράλληλα, μέχρι που το τελείωναν. Δεν γνωρίζω αν συνεχίζουν να το κάνουν ακόμα και τώρα, αλλά τότε προκάλεσε το θαυμασμό πολλών από εμάς.

Μια καινούρια, όμορφη αναζωπύρωση αυτού του ελληνικού στοιχείου της ομαδικότητας γίνεται πλέον σε ευρεία κλίμακα με την κατασκευή καινούριων σπιτιών που γίνονται από πηλό, αχυρόμπαλες, πλιθιές και άλλα τέτοια πιο φιλικά προς τον άνθρωπο υλικά. Μαζεύονται εθελοντές και φίλοι, κάποιου σε κάποιο μέρος της Ελλάδας, για μερικές μέρες και τα κατασκευάζουν με τα χέρια τους (www.cob.gr).

Έχει γίνει πολύ «δουλειά» ήδη σε αυτόν τον τομέα. Η ομάδα όμως πρέπει να δουλέψει και μέσα στην πόλη. Εκεί «ζυμώνονται και ψήνονται» όλες οι νέες ιδέες που μετά γίνονται πραγματικότητα. Στην πόλη πρέπει να ξαναδουλέψει η γειτονιά, η μικρή αυτοδύναμη -που αποφασίζει για την τύχη της- ομάδα.

Ένας κάτοικος της μεγαλούπολης έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι εξοικειωμένος με ψυχολόγους και συγγενείς επιστήμονες, που ενδεχομένως τον βοήθησαν να εισάγει στον τομέα των σχέσεών του «εργαλεία» και από άλλους ερευνητές διαφορετικών σχολών. Αυτή τη γνώση ο καθένας τη χρησιμοποιεί όπως θέλει. Πολλές φορές τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά.

Επίσης, ο άνθρωπος της πόλης είναι εξοικειωμένος με την τέχνη που πάντα δίνει νέα οπτική ακόμα και σε αυτόν που την παρακολουθεί ελάχιστα. Η γη η ίδια αποτελεί τέλειο περιβάλλον για καλλιτεχνική δημιουργία. Μια νέα ιδέα μπορεί να είναι η εξής. Μπορούμε στα παρτέρια μας ή στους μικρούς λαχανόκηπους να δίνουμε καλλιτεχνικές μορφές, έτσι ώστε να δουλέψουν τη γη οι αγρότες με τους καλλιτέχνες μαζί…

Ακόμα και τα σχολεία μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτό. Το σχολείο «αιμορραγεί» με το απαρχαιωμένο στη βάση του σύστημα. Ομάδες με σχολικές προτάσεις, δοκιμασμένες στο εξωτερικό χρόνια, μπορούν να προσαρμοστούν στα δικά μας δεδομένα, αφού πλέον τα καθοδηγούν άνθρωποι που γνωρίζουν την εδώ πραγματικότητα, για μια εξέλιξη -αλλαγή και σε αυτό το θέμα. Στο εξωτερικό σε κάποια σχολεία η ομαδική καλλιέργεια της γης είναι απαραίτητη προϋπόθεση, αφού πολλά από αυτά ανήκουν σε αγροκτήματα (Waldorf school).

Τα αυτοδιαχειριζόμενα πάρκα, που δημιουργήθηκαν σε σημεία που ήταν δημόσια, διαχειρίζονταν από ιδιώτες και καταλήφθηκαν από ανθρώπους οι οποίοι δεν είχαν καμία σχέση μεταξύ τους και το μόνο τους κοινό ήταν ότι κατοικούσαν στην ίδια γειτονιά, έδωσαν και δίνουν ακόμα πολύτιμη εμπειρία στο πώς μπορούν τόσο διαφορετικές και ετερόκλητες ενώσεις να δώσουν τόσο όμορφα αποτελέσματα.

Εκεί έχει αρχίσει το δύσκολο έργο της αστικής καλλιέργειας. Όλα μαζί τα μέλη, αλλά και ο καθένας μόνος. Εκτάσεις που έμεναν αναξιοποίητες που επίσης έχουν καταληφθεί από ανθρώπους ετερόκλητους, αλλά με κοινή αγάπη προς το μέρος που κατέλαβαν, τώρα καλλιεργούνται και δίνουν φρούτα και λαχανικά. Άλλοι πάλι νοικιάζουν καθ’ όλα νόμιμα εκτάσεις και καλλιεργούν και «καλλιεργούνται» συσχετιζόμενοι σε σημεία εκτός σχεδίου πόλεως. Είναι εδώ, συμβαίνει ας γίνουμε συν-μέτοχοι. Είναι ο χρόνος μας, είναι η ζωή μας και πετυχαίνει.

Ε, και λίγο κήπος!    

Ας δούμε και κάποια προβλήματα που παρουσιάζονται στους κήπους μας. Όπως είπαμε και στο προηγούμενο άρθρο θα καλύπτουμε θέματα πιο εξειδικευμένα, αφού τη χρονιά που ήδη πέρασε αναλύσαμε αρκετά βασικά θέματα.

Έτσι μετά από δική σας ερώτηση θα μιλήσουμε για την tuta absoluta ή φυλλορύχτης της ντομάτας (έντομο), που πέρσι, αλλά ιδίως φέτος πλήττει σοβαρά τις ντοματιές.

Το καταλαβαίνουμε ότι προσβλήθηκε η ντοματιά μας, όταν δούμε τις χαρακτηριστικές στοές που δημιουργούν οι κάμπιες στα φύλλα. Τότε ξέρουμε ότι μπήκε και στο βλαστό και στους καρπούς (κατά πάσα πιθανότητα).

Για να την καταπολεμήσουμε, ψεκάζουμε με το κλασσικό σαπουνόνερο μαζί με ελαιόλαδο (20 ml σαπούνι και 20ml ελαιόλαδο) κατευθείαν για τα αυγά και το έντομο. Ψεκάζουμε με βάκιλο θουριγίας στα φύλλα, όταν δούμε τα πρώτα έντομα και αυγά.

ομαδικά

Τέλος, για να εξολοθρεύσουμε τα έντομα και τις κάμπιες ψεκάζουμε με λάδι από φυσικό πύρεθρο, που όμως σκοτώνει και τα ωφέλιμα και πρέπει να προσέχουμε την ποσότητα. Επειδή η δράση του πύρεθρου δεν κρατάει για πολλές μέρες, ψεκάζουμε για να έχουμε αποτελεσματικότητα όταν δούμε έντομα. Αν κάποια φυτά καταστραφούν τα συλλέγουμε και τα καίμε για να κάνουμε προληπτική, για του χρόνου, φυτοπροστασία.

Τώρα, θα ήθελα να τοποθετήσω ένα προβληματισμό που σχετίζεται κάπως και με το θέμα της ομάδας. Πρέπει να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε αν οι ασθένειες και οι προσβολές που παρουσιάζονται, σχετίζονται και με εμάς που φροντίζουμε το χωράφι ή τον κήπο ή την βεράντα ή με τη γενικότερη κατάσταση της περιοχής που βρισκόμαστε.

Είμαστε και εμείς κομμάτι της φύσης και νοσούμε και εμείς όπως και αυτή; Ή θεραπευόμαστε και αισθανόμαστε καλά όταν είναι όλα καλά; Τις απαντήσεις ας τις δώσει ο καθένας μόνος του μέσα από την προσωπική έρευνα, παρατήρηση και εμπειρία. Γιατί αυτές οι απαντήσεις μόνο βιωματικές μπορεί να είναι!

Καλό υπόλοιπο καλοκαίρι!

-του Μιχάλη Μανιαδάκη, Οργανική κηπουρική

Σχολιάστε το άρθρο