Ο Καφές πίνεται από το 90% του ενήλικου πληθυσμού. Για εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο αποτελεί αληθινό πάθος και μια από τις μικρές απολαύσεις της καθημερινής ζωής. Ανάλογα με τον πολιτισμό και τις ιστορικές συγκυρίες ο καφές έχει διαφορετική θέση στην κοινωνία σε κάθε λαό, κάθε διαφορετική στιγμή της ιστορίας του. Ο καφές της παρηγοριάς, ο καφές της παρέας, της απόλαυσης, του πρωινού ξυπνήματος, του καφενείου, της κουβέντας, του διαλείμματος….
Οι χρήσεις του καφέ και οι περιστάσεις που τον χρησιμοποιούμε είναι πολλές και διαφορετικές. Ένα είναι σίγουρο, ο καφές έχει ξεχωριστή και σημαντική θέση στη ζωή μας, όχι μόνο για τη γεύση και την τόνωση που μας προσφέρει, αλλά και για τις κοινωνικές και πολιτισμικές του προεκτάσεις.
Η ιστορία του καφέ ξεκίνησε στην Αιθιοπία, όπου η Coffea arabica μεγάλωνε ελεύθερα σαν θάμνος. Αρχικά, ο καρπός χρησιμοποιούταν αυτούσιος από τους τοπικούς πληθυσμούς, που είτε τον μασούσαν είτε τον άλεθαν σε μικρούς σβώλους. Το όνομα του καφέ προέρχεται από την Αραβική λέξη qahhwa που είναι παραφθορά τμήματος της αρχικής Αραβικής ονομασίας του καφέ, qahwat albϋnn, κρασί του κόκκου, που αναφέρεται στο γεγονός ότι ο καφές χρησιμοποιείται σαν υποκατάστατο του κρασιού, καθώς το Κοράνι απαγορεύει το αλκοόλ. Όταν ο καφές πρωτοήρθε στην Ευρώπη ήταν γνωστός ως «Αραβικό κρασί». Μια άλλη εκδοχή αποδίδει το όνομα του καφέ στο Βασίλειο της Κάφφα, την περιοχή της Αιθιοπίας όπου άρχισε να χρησιμοποιείται ο καφές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η προέλευση του καφέ και η ανακάλυψη των ιδιοτήτων του έδωσε τροφή και σε αρκετούς μύθους. Οι σημαντικότεροι είναι αυτός που αποδίδει την ανακάλυψη των ιδιοτήτων του καφέ σε έναν Αιθίοπα γιδοβοσκό, τον Καλντί, που παρατήρησε ότι τα ζώα του γίνονταν πιο δραστήρια όταν έτρωγαν τους καρπούς του φυτού του καφέ (μύθος των κατσικών που χορεύουν) και αυτός που λέει ότι ο καφές δόθηκε στον Μωάμεθ από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ προκειμένου να του χαρίσει δύναμη και αντοχή.
Καλλιέργεια
Ο καφές καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο αλλά μόνο στη γεωγραφική ζώνη μεταξύ του Τροπικού του Καρκίνου και του Τροπικού του Αιγόκερω. Η περιοχή όπου καλλιεργείται ο καφές είναι πολύ σημαντικός παράγοντας, αφού καθορίζει την γεύση και την τελική του ποιότητα. Το έδαφος, το κλίμα και οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια, όλα αυτά προσδίδουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στον καφέ. Παγκοσμίως, υπάρχουν τρεις γεωγραφικές περιοχές καλλιέργειας καφέ: η Ανατολική Αφρική και η Αραβική χερσόνησος, η Νοτιοανατολική Ασία και ο Ειρηνικός και η Λατινική Αμερική.
Το έδαφος, το κλίμα, το υψόμετρο και τα φυτά που μεγαλώνουν στο ίδιο περιβάλλον με το καφεόδεντρο κατά την διάρκεια της ανάπτυξης του επηρεάζουν άμεσα τη γεύση των καρπών που παράγει.
Το καφεόδεντρο (επιστ. Καφέα, Coffea) αποτελεί γένος φυτών υπό μορφή αειθαλούς και κορμώδους θάμνου που μοιάζει πολύ με την κερασιά. Από τους κόκκους του προέρχεται ο καφές. Ανήκει στην οικογένεια των Ερυθροδανοειδών και έχει 66 αναγνωρισμένες ποικιλίες.
Μερικά καφεόδεντρα μπορούν να φτάσουν μέχρι και τα 30 ή ακόμα και τα40 πόδια. Για λόγους ευκολίας στη συγκομιδή όμως τα διατηρούν σε πολύ χαμηλότερα ύψη.
Οι κάλυκες του καφέ (καρπού) αναπτύσσονται κατά μήκος των κλαδιών και χρειάζονται σχεδόν ένα χρόνο μέχρι να ωριμάσουν, παίρνοντας ένα κοκκινωπό χρώμα. Ένα καφεόδεντρο παράγει κάθε σεζόν ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου σε μισό κιλό καβουρντισμένου καφέ. Σκεφτείτε ότι ένα καφεόδεντρο χρειάζεται έναν ολόκληρο χρόνο για να παράγει μία ποσότητα καφέ που εσείς μπορεί να καταναλώσετε μέσα σε μία μόνο εβδομάδα.
Την εποχή του μαζέματος της σοδειάς τα καφεόδεντρα είναι φορτωμένα με κατακόκκινους καρπούς. Ένας μη καβουρδισμένος κόκκος καφέ είναι, απλά, το κουκούτσι του καρπού. Ο κόκκος του καφέ είναι ο πυρήνας του καρπού του δέντρου· βρίσκεται στο κέντρο του, κάτω από τη σάρκα και το φλοιό του καρπού, που απομακρύνονται κατά την συγκομιδή.
Κάθε κόκκος γεννιέται μέσα σε ένα λαμπερό κόκκινο άνθος καφέ. Για την προετοιμασία καβουρδίσματος αυτών των πράσινων κόκκων που μοιάζουν με μικρά βότσαλα, οι παραγωγοί ακολουθούν είτε την φυσική μέθοδο είτε τη μέθοδο του πλυσίματος.
Κατά την φυσική μέθοδο, ώριμα άνθη καφέ παραμένουν και ξεραίνονται πάνω στα δέντρα ή στο έδαφος προτού ξεφλουδιστούν για να δώσουν τους κόκκους καφέ. Στις χώρες παραγωγής οι ράγες μαζεύονται με τα χέρια ή μηχανικά, ξεφλουδίζονται και οι δύο κόκκοι ξεχωρίζονται, πλένονται, στεγνώνονται και φορτώνονται σε σακιά.
Καβούρδισμα
Στις χώρες κατανάλωσης οι πράσινοι κόκκοι καβουρδίζονται για 10 έως 15 λεπτά σε θερμοκρασία 100° C έως 230° C, οπότε αφυδατώνονται (η περιεκτικότητα σε νερό μειώνεται από 10% σε 1.3%), κιτρινίζουν και γίνονται τελικά σκούροι καστανοί, ενώ συγχρόνως εμπλουτίζονται σε άρωμα. Στη συνέχεια ο καφές αλέθεται χοντρά, μέτρια (γαλλικός), ψιλά (espresso), ή πολύ ψιλά (ελληνικός). Με λυοφιλοποίηση φτιάχνεται ο στιγμιαίος καφές (nes cafe), που διαλύεται εύκολα στο νερό, ενώ με πολυπλοκότερη τεχνική επιτυγχάνεται η απομάκρυνση της καφεΐνης με αποτέλεσμα τον ντεκαφεϊνέ (decafeine).
Μετά από 10-11 λεπτά καβουρδίσματος, και μετά το πρώτο «σκάσιμο» των κόκκων, οι κόκκοι έχουν αποκτήσει ένα ακόμα πιο σκούρο καφέ χρώμα. Κάπου μεταξύ στο 11ο και το 15ο λεπτό (εξαρτάται από το είδος του καφέ) οι κόκκοι έχουν φτάσει στο ιδανικό σημείο όπου όλες οι γευστικές τους ιδιότητες έχουν ισορροπήσει. Το δεύτερο «σκάσιμο» σηματοδοτεί ότι ο καφές είναι σχεδόν έτοιμος. Το άρωμα του φρεσκοκαβουρδισμένου καφέ γεμίζει τον αέρα.
Ποικιλίες καφέ
Υπάρχουν δύο εμπορικά είδη καφέ: ο coffea arabica και ο coffea robusta (canephora).
Arabica και Robusta
Ποικιλία Arabica Είναι η αρχαιότερη από τις δύο ποικιλίες. Ο καφές Arabica ευδοκιμεί καλύτερα σε μεγάλα υψόμετρα, διαθέτει μία πολύ ραφιναρισμένη γεύση σε σύγκριση με τα υπόλοιπα είδη καφέ και περιέχει 1% καφείνη. καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Αραβική Χερσόνησο. Το 78% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ είναι της ποικιλίας «arabica». Η ποικιλία arabica στις μέρες μας παράγεται κυρίως σε χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και είναι γνωστή για την έντονη αρωματική γεύση που δίνει στον καφέ. Από υψηλής ποιότητας ποικιλία arabica παρασκευάζονται οι διάφοροι τύποι ελαφρού καφέ.
Ποικιλία Robusta Όπως δηλώνει και η ίδια η ονομασία του, ο καφές Robusta είναι ένα «εύρωστο» είδος με ιδιαίτερη αντοχή στις ασθένειες και με υψηλή παραγωγή ανά φυτό. Ευδοκιμεί σε χαμηλότερα υψόμετρα και διαθέτει μία πιο δριμεία, σκληρή γεύση, λόγω της σχεδόν διπλάσιας ποσότητας καφεΐνης που περιέχει (η καφεΐνη μπορεί να παραλύσει και σκοτώσει ορισμένα από τα έντομα που απειλούν το καφεόδεντρο). Είναι ένα «εύρωστο» είδος με υψηλή παραγωγή ανά φυτό. Ευδοκιμεί σε χαμηλότερα υψόμετρα και διαθέτει μία πιο δριμεία, σκληρή γεύση. Η ποικιλία robusta, που αποτελεί το υπόλοιπο 22% της παγκόσμιας παραγωγής, έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται στα θερμά-υγρά κλίματα, στα οποία η arabica δεν ευδοκιμεί. Παρά την περισσότερο ουδέτερη γεύση του σε σχέση με την arabica, η ποικιλία robusta έχει αυξημένη δημοτικότητα, ιδιαίτερα στη μορφή του διαλυτού καφέ.
Κάθε ποικιλία έχει τη δική της γεύση, η οποία αναπτύσσεται μόνο μετά το καβούρντισμα. Τα περισσότερα διακινούμενα σήμερα προϊόντα καφέ είναι συσκευασμένα μίγματα σε διάφορους συνδυασμούς των δύο ποικιλιών με διαφορετικά χαρακτηριστικά προκειμένου να ικανοποιήσουν την επιθυμητή γεύση και άρωμα από το καταναλωτικό κοινό.
Κατανάλωση
Η ιστορία του καφέ στην Ελλάδα αρχίζει από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Η Ελλάδα, σαν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δοκιμάζει τον καφέ πριν από την υπόλοιπη Ευρώπη ο καφές -σαν έτοιμο προϊόν, καθώς οι Άραβες απαγόρευαν αυστηρά την εξαγωγή σπόρων- πέρασε στην Ευρώπη από τη Βενετία, που διατηρούσε ισχυρές εμπορικές σχέσεις με τον Αραβικό κόσμο, στα τέλη του 16ου αιώνα. Διατέθηκε αρχικά από τους Βενετούς έμπορους στους πλούσιους, σαν εξωτικό είδος. Η δημοτικότητά του μεγάλωσε αφότου ο Πάπας Κλήμης Η΄, παρά τις συμβουλές του περίγυρού του να αφορίσει τον καφέ σαν ισλαμική απειλή προς το χριστιανισμό, δοκίμασε στα 1600 καφέ, τον βρήκε εξαίσιο και τον «βάπτισε» Χριστιανικό ρόφημα. Το πρώτο καφεποτείο άνοιξε στην Ιταλία το 1645. Από την Υεμένη ο καφές διαδόθηκε βορειότερα, στη Μέκκα και τη Μεδίνα και από εκεί στις μεγάλες πόλεις της βόρειας Αφρικής.
Τον 18ου αιώνα, μπαίνει στην Οξφόρδη και στα πρώτα καφενεία συνωστίζονται οι λόγιοι και οι φιλόσοφοι της εποχής. «Τέτοιο μέγα πανεπιστήμιο σαν κι αυτό κανένα, όπου γίνεσαι σοφός πληρώνοντας μία πένα» (Ο τούρκικος καφές εν Ελλάδι, Ηλίας Πετρόπουλος -Νεφέλη 1990).
Ο καφές είναι το πιο δημοφιλές ρόφημα στον κόσμο. Κάθε χρόνο πάνω από 100.000.000 σάκοι πράσινου καφέ υπολογίζεται ότι μεταμορφώνονταν σε ένα εξαιρετικό ελιξίριο και το γεύονται ποικιλοτρόπως. Σε όλο τον κόσμο διάφοροι τρόποι και ιεροτελεστίες έχουν αναπτυχθεί προκειμένου να γευθούμε τον καφέ. Στη Μέση Ανατολή, στην Ελλάδα, στις Βαλκανικές χώρες και την Τουρκία η μέθοδος με το μπρίκι είναι ευρέως διαδεδομένη φυσικά με πάρα πολλές παραλλαγές.
Στις σκανδιναβικές χώρες συνήθως βράζεται ή, συνήθεια των τελευταίων χρόνων, παρασκευάζεται με τη μέθοδο του espresso. Στις ΗΠΑ, την Γαλλία και την Γερμανία φιλτράρεται. Σε περιοχές της Νοτίου Ευρώπης πάλι συνηθίζεται η μέθοδος melior και στα ιταλικά νοικοκυριά η moka και η napolitana.
Τα παλιά καφενεία
Θα ήταν σημαντική παράλειψη, μιλώντας για τον καφέ, να μην αναφερθούμε στα παλιά παραδοσιακά καφενεία στην Ελλάδα και τη θέση τους στην κοινωνική και πολιτισμική ζωή. Τα παλιά καφενεία ήταν ο χώρος που εκτός από τον καφέ τους οι κάτοικοι του χωριού ή της πόλης συναντιόντουσαν για να ανταλλάξουν απόψεις, νέα, κουτσομπολιά ή για να διαπραγματευτούν θέματα που άπτονταν της καθημερινής τους ζωής και των συμφερόντων τους. Ο παπάς, ο πρόεδρος του χωριού, ο δάσκαλος και ο χωροφύλακας (οι προύχοντες) επιβεβαίωναν το ρόλο τους με την παρουσία τους στο καφενείο. Το καφενείο ήταν ένας χώρος συνάντησης κατά βάση και αυτό συνεπάγεται ανταλλαγή πολιτικών και κοινωνικών απόψεων και φυσικά ένα είδος πρακτορείου ειδήσεων. Πραγματικά, πολύ σημαντικός ο ρόλος του καφενείου στη ζωή της κοινότητας, αν σκεφτεί κανείς ότι δεν υπήρχαν τηλεοράσεις, ραδιόφωνα και ίντερνετ. Οι γυναίκες ήταν συνήθως αποκλεισμένες από αυτά. Καπνός, καφές, τάβλι, χαρτιά ούζο, κονιάκ, ρακί και φυσικά εφημερίδα ήταν τα αξεσουάρ του παλιού καφενείου και των θαμώνων του. Η ατμόσφαιρα αυτών των χώρων ήταν μοναδική και πολύ διαφορετική σε σχέση με τα σύγχρονα καφέ.
Είδη καφέ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ
Απόσπασμα από το βιβλίο του Ηλία Πετρόπουλου «Ο τούρκικος καφές εν Ελλάδι»
«Μπροστά στο σβηστό τζάκι εκτυλίσσεται μια σκηνή συνηθισμένη για τους ταμπήδες, τους ειδικούς παρασκευαστές του τούρκικου καφέ. Βρισκόμαστε στα τέλη του 1900, μεσάνυχτα, σ’ ένα καφενέ όπου ένας απ’ αυτούς προετοιμάζεται για την επόμενη ημέρα επαναλαμβάνοντας την διαδικασία που χρόνια τώρα ακολουθεί: καθαρίζει επιμελώς το τζάκι, το γεμίζει με κάρβουνα που έχει βρέξει και κοπανήσει μ’ ένα τούβλο, βάζει μπροστά στο τζάκι αναμμένα κάρβουνα και τα σκεπάζει όλα με στάχτη. Κατόπιν, καλύπτει τα πλάγια του σωρού με χρυσόχαρτο -για να σιγοκαίει η φωτιά- και κλείνει την είσοδο του τζακιού με μια λαμαρίνα. Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί την αυριανή. Βάζει πάντα όλη του τη τέχνη και κάνει τη δουλειά του με μπόλικο μεράκι έτσι ώστε να είναι σίγουρος ότι την άλλη μέρα ακόμα και οι πιο απαιτητικοί πελάτες θα μείνουν ευχαριστημένοι. Μ’ αυτή τη σκέψη πέφτει να κοιμηθεί για να σηκωθεί την άλλη μέρα στις 7:00 και να συνεχίσει το έργο του στο μικρό καφενείο όπου εργάζεται».
Αυτή είναι χαρακτηριστική σκηνή μιας παλαιότερης διαδικασίας παρασκευής του γνωστού, και στους πιο πολλούς αγαπητού «ελληνικού» καφέ. Εδώ, πρέπει να σημειωθεί, ότι αυτός ο καφές κάθε άλλο παρά ελληνικός είναι αφού εμφανίστηκε στη χώρα μας την εποχή της τουρκοκρατίας και ουσιαστικώς προήλθε απ’ τους Τούρκους. Αυτό, αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι λέξεις της καθημερινότητάς μας όπως: καφές, καφενές, καϊμάκι, καβουρντιστήρι, φλιτζάνι, θεριακλής κ.α., είναι τουρκικής προελεύσεως.
Από τότε, βέβαια, έχουν επέλθει πολλές αλλαγές στον τρόπο παρασκευής του καφέ -έχει σαφώς εκσυγχρονιστεί- αλλά όχι και τόσες πολλές στον τρόπο που τον απολαμβάνουμε και στη σημασία που του δίνουμε.
Μπορεί η χόβολη να αντικαταστάθηκε, σταδιακά, από τις αυτόματες μηχανές και άλλα παρόμοια να έχουν γίνει, εμείς, όμως, εξακολουθούμε να «διαβάζουμε» το φλιτζάνι, να ξεπροβοδίζουμε τις ψυχές των νεκρών μ’ ένα φλιτζάνι πικρό καφέ ακόμα και να παρηγορούμεθα από αυτό, όπως δηλώνει η γνωστή έκφραση «ο καφές της παρηγοριάς».
Κι άλλωστε, αυτός ο ίδιος δεν είναι που μας φέρνει πιο κοντά; Όλοι δε λέμε «έλα να πιούμε ένα καφέ να τα πούμε»; Ή μήπως δεν έχει γίνει αμέτρητες φορές η αφορμή να ανάψουν πολιτικές και κουτσομπολίστικες συζητήσεις στα πατροπαράδοτα καφενεία με όλους τους θαμώνες να συμμετέχουν και να ανταλλάσουν απόψεις μεταξύ τους;
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η ιστορία του καφέ έχει βαθιές ρίζες στην Ελλάδα και η καταγωγή του δεν εμπόδισε ούτε στο ελάχιστο την κοινωνία μας να τον συμπεριλάβει στην καθημερινή της ζωή και να τον μετατρέψει σε μια ευχάριστη αφορμή για αρκετές απ’ τις πιο «ζεστές» εκδηλώσεις του μέσου Έλληνα.
Δυστυχώς, στις μέρες μας, τα καφενεδάκια δε βρίσκονται παρά μόνο σε κάποια απομονωμένα και μακρινά χωριά που σβήνουν σιγά -σιγά και μαζί μ’ αυτά χάνεται κι ένα μέρος της παράδοσης του τούρκικου καφέ που τόσο πιστά έχει συνοδεύσει το έθνος μας στην πορεία του μέσα στους δύο τελευταίους αιώνες.
Γι’ αυτό δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις ποικιλίες του, που είναι συγκεκριμένες και καθορίζονται από την ποσότητα του καφέ και της ζάχαρης σε συνδυασμό με τον χρόνο και τον τρόπο ψησίματος. Έχουμε, στον παρακάτω πίνακα τις εξής κατηγορίες:
Πώς το πίνετε;
ΒΑΡΥΣ ΣΕ ΜΙΣΟ: 3 κουταλιές καφέ, 6 ζάχαρη (σε μισό φλυτζάνι νερό, είναι πηχτός σαν γιαούρτι)
ΕΛΑΦΡΥΣ ΓΛΥΚΟΣ: 1 κουταλιά καφέ, 5 ζάχαρη
ΠΟΛΛΑ ΒΑΡΗ ΓΛΥΚΟΣ: 4 κουταλιές καφέ, 6 ζάχαρη
ΜΕΤΡΙΟΣ: 3 κουταλιές καφέ, 2 ζάχαρη
ΣΚΕΤΟΣ: 3 κουταλιές καφέ, καθόλου ζάχαρη
ΒΑΡΗ ΓΛΥΚΟΣ: 3 κουταλιές καφέ, 4 ζάχαρη
ΜΕΤΡΙΟΣ ΒΑΡΥΣ: 3 κουταλιές καφέ, 3 ζάχαρη
ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΣ: 3 κουταλιές καφέ, 6 ζάχαρη, (με πολλές – πολλές φουσκάλες, πιο βραστός απ’ τον, γλυκηβραστό)
ΜΕ ΟΛΙΓΗ ή αλλιώς ΝΑΙ ΚΑΙ ΟΧΙ: 3 κουταλιές καφέ, μισή ζάχαρη
ΓΛΥΚΗ ΒΡΑΣΤΟΣ: 3 κουταλιές καφέ, 6 ζάχαρη (σηκώνεις το μπρίκι για να κάνει ο καφές κάμποσες φουσκάλες)
ΜΕΤΡΙΟΣ ΒΡΑΣΤΟΣ ή αλλιώς ΒΡΑΣΤΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ: 3 κουταλιές καφέ, 3 ζάχαρη (σηκώνεις το μπρίκι για να γίνουν φουσκάλες)
Υπάρχουν, επίσης, κατηγορίες και για τους λάτρεις του τούρκικου καφέ οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την ποικιλία που προτιμάνε και τον τρόπο που τον πίνουνε. Οπότε, έχουμε και λέμε:
– Θεριακλής είναι αυτός που πίνει τον καφέ του σέρτικο και σε χοντρό φλιτζάνι, για να διατηρείται ζεστός αλλά να μην του καίει τα χείλη. Πριν τον καφέ πίνει ένα ποτήρι κρύο νερό για να ξεπλύνει το στόμα του και να απολαύσει ξεκάθαρη τη γεύση του καφέ. Είναι αυτός που έχει αναγάγει τη συνήθεια του καφέ σε τελετουργία.
– Μερακλής είναι αυτός που θέλει τον καφέ του καϊμακλίδικο ή με ψιλό καϊμάκι (έτσι ονομάζεται ο ιριδίζων αφρός).
– Ο μάγκας πίνει τον καφέ του ζεματιστό, αφού πρώτα τον φυσήξει -εξ’ ου και η έκφραση: «πέντε φύσα, μία ρούφα».
– Άλλοι πίνουν τον καφέ τους σε κρασοπότηρο, άλλοι διπλό σε νεροπότηρο. Οι ναυτικοί ρίχνουν μέσα κονιάκ ενώ οι Σμυρνιοί έβαζαν ταχίνι. Και βέβαια, υπάρχει και η Αγιορείτικη παράδοση που θέλει τον καφέ με δυο – τρεις σταγόνες ούζο.
– Ο αραιός καφές καλείται νεροζούμι ενώ ο αποτυχημένος μαυροζούμι. Ο πικρός φαρμάκι ενώ ο πολύ γλυκός – που σε λιγουριάζει- σερμπέτι.
Όπως και να ‘χει, με όποιον τρόπο κι αν πίνετε τον καφέ σας, καλό είναι να γνωρίζετε «από που κρατάει η σκούφια του» αλλά και τη θέση που έχει στην δική μας κοινωνία. Και, ποιός ξέρει, μπορεί κάποια στιγμή να ξαναζωντανέψουν οι παραδοσιακοί καφενέδες και ν’ αποκτήσει πάλι ο καφές τη σημασία που είχε για μας κάποτε.
ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ ΚΑΦΕΣ
Ο στιγμιαίος καφές εφευρέθηκε το 1901 από τον Ιάπωνα Sartori Kato, επιστήμονα που δούλευε στο Σικάγο των ΗΠΑ. Το 1938 ο στιγμιαίος καφές λανσαρίστηκε από την γνωστή ελβετική εταιρία Nestle με το εμπορικό όνομα Nescafι, παράγωγο των λέξεων Nestle και Cafe. Από τότε ο στιγμιαίος καφές εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο με δύο ποικιλίες, τον «κανονικό» και τον «χωρίς καφεΐνη».
O πολύ δημοφιλής στη χώρα μας φραπέ που είναι ουσιαστικά ο στιγμιαίος καφές, αλλά χτυπημένος και παγωμένος πήρε το όνομά του από το γαλλικό frappe που σημαίνει χτυπημένος ή ανακατεμένος. Στην Γαλλία όμως, δεν έχει σχέση με καφέ, αλλά με ένα παγωμένο ρόφημα που παρασκευάζεται επίσης χτυπώντας το σε σέικερ αλλά από γάλα ή χυμό φρούτων. Ο φραπέ πίνεται επίσης σε μικρές ποσότητες στην Ταϊλάνδη, στην Μαλαισία, στην Βουλγαρία πολλές φορές χρησιμοποιείται κόκα-κόλα αντί νερού, ενώ στην Σερβία προστίθεται πάντα παγωτό.
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ
Καφές με λιγότερο καβουρδισμένο σπόρο. Παρασκευάζεται ως εξής: σε ένα μπρίκι βράζουμε για τρία λεπτά ένα φλιτζάνι αλατισμένο νερό, δύο κουταλάκια ζάχαρη, δύο κακάο, και δύο στιγμιαίο καφέ. Κατόπιν, προσθέτουμε δύο φλιτζάνια κρύο γάλα, ένα κρύο νερό και ξαναβάζουμε να βράσει για λίγο. Στο τέλος, προσθέτουμε δύο κουταλάκια βανίλιας σε σκόνη.
ΓΑΛΛΙΚΟΣ
Από ελαφρά καβουρδισμένο σπόρο (πολύ ελαφρύς καφές). Για αυτόν τον καφέ χρειάζεται η απαραίτητη καφετιέρα. Για την παρασκευή του καφέ χρησιμοποιείτε πάντα φρέσκο νερό. Η δόση για κάθε φλυτζάνι καφέ είναι ένα γεμάτο κουταλάκι του γλυκού. Μπορείτε να αυξομειώνετε τη δόση ανάλογα με τις προτιμήσεις σας. Σιγουρευτείτε ότι ο καφές είναι ίσα κατανεμημένος μέσα στο φίλτρο.
Μην χρησιμοποιείτε βραστό νερό. Για να μη χάσει ο καφές το άρωμα και τη γεύση του, καταναλώνετέ τον εντός 3 εβδομάδων από το άνοιγμα της συσκευασίας. Όταν ανοίξετε τη συσκευασία, βεβαιωθείτε ότι ξανασφραγίσατε το πακέτο και αποθηκεύετε τον καφέ σε αεροστεγές δοχείο στο ψυγείο. Η ιδανική θερμοκρασία σερβιρίσματος είναι περίπου 80-85°C.
Ο καφές είναι στο ζενίθ της νοστιμιάς του αμέσως μόλις ψηθεί. Σερβίρετε τον καφέ αμέσως για να απολαύσετε την πλούσια γεύση και το άρωμά του. Για μια ομοιόμορφη γεύση, ο καφές στην καφετιέρα θα πρέπει να αναδεύεται προτού σερβιριστεί. Ποτέ μη ξαναζεσταίνετε τον καφέ, καθώς αυτό θα επηρεάσει τη γεύση του.
ΕΣΠΡΕΣΟ
O απόλυτος ορισμός του εσπρέσο είναι: «έξι έως επτά γραμμάρια ενός μίγματος Arabica, άλεσμα σε βαθμό που ποικίλλει από σκόνη έως κόκκους μεγέθους ενός χιλιοστού περίπου, 30 κυβικά εκατοστά νερού σε θερμοκρασία 90οC και πίεση εννέα ατμόσφαιρες και 30 δευτερόλεπτα χρόνος απόσταξης.» H υψηλή πίεση απελευθερώνει τα πιο απαλά και τα πιο αρωματικά στοιχεία του κόκκου και δημιουργεί έναν παχύρρευστο σατινένιο αφρό στην επιφάνεια. Το αποτέλεσμα είναι ένα αρωματικό ρόφημα με γεμάτο σώμα, εξαιρετική γεύση και μακρά επίγευση. Εάν η μηχανή είναι επαρκώς δυνατή (14 Bars) και ο καφές είναι φρεσκοψημμένος και φρεσκοαλεσμένος, το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. O καλός εσπρέσο αναγνωρίζεται από το καϊμάκι του. Πρέπει να έχει το καφέ του καρυδιού, με μια κοκκινωπή ή καφετιά απόχρωση, ανάλογα με τον τύπο του καφέ που χρησιμοποιείται. Το υγρό, πάλι, πρέπει να είναι παχύρρευστο και ομοιογενές. Η επινόηση αυτού του τυπικού ιταλικού καφέ ανήκει στον Luigi Bezzera, ο οποίος το 1901 στο Μιλάνο κατέθεσε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μιας μηχανής που έφτιαχνε καφέ εσπρέσο. Η εφεύρεση αγοράστηκε δύο χρόνια αργότερα από τον Desiderio Pavoni του οποίου η εταιρία ειδικεύτηκε τα επόμενα χρόνια στην κατασκευή μηχανών εσπρέσο. Η πρώτη φορά που παρουσιάστηκε ο εσπρέσο στον κόσμο ήταν στο πλαίσιο μιας έκθεσης στο Μιλάνο, ενώ η Αμερική τον ανακάλυψε 20 χρόνια μετά. Το 1930 ο εσπρέσο άρχισε να αποκτά τη σημερινή του γεύση, αφού νωρίτερα άφηνε μια έντονη γεύση καμένου. Ο Μιλανέζος Achille Gaggia εφηύρε τη μέθοδο κατασκευής καφέ με υψηλή πίεση το 1948 και από τότε υπάρχει πλέον ο εσπρέσο που γνωρίζουμε, με το παχύ καϊμάκι.
FREDDO
Espresso ζεστός με πολλά παγάκια και γάλα, κτυπημένα
FRAPUCCINO
Το ίδιο αλλά φραπέ κρύος και κτυπημένος
FREDDOCCINO
Παραλλαγή του φρέντο με κακάο επιπλέον. Σερβίρεται και σε: λικέρ καφέ
CAPPUCCINO
Ο καφές καπουτσίνο ήταν έμπνευση του Μάρκο Ντ’ Αβιάνο, ενός μοναχού από το μοναστικό τάγμα των Καπουτσίνων, ο οποίος είχε πολεμήσει εναντίον των Τούρκων στη Βιέννη το 1683. Ακολουθώντας τους Ευρωπαίους νικητές, οι Βιεννέζοι έφτιαξαν καφέ από τους εγκαταλελειμμένους σάκους γεμάτους Τούρκικο καφέ. Επειδή τον έβρισκαν πολύ δυνατό για τη γεύση τους, τον ανακάτεψαν με κρέμα και μέλι. Αυτό ήταν που έκανε το χρώμα του καφέ ανοιχτό ομοιάζοντας με τους μανδύες των καπουτσίνων μοναχών.
Οι Βιεννέζοι τον ονόμασαν καπουτσίνο προς τιμήν του τάγματος του Μάρκο Ντ’Αβιάνο. Έκτοτε, ο καπουτσίνο πίνεται για την απολαυστική του γεύση, αλλά και προς εορταστική συμβολική ανάμνηση της Ευρωπαϊκής νίκης κατά των Οθωμανών.
Και ένα άλλο ακόμη απλούστερο μίγμα για καπουτσίνο είναι να αναμίξουμε τον καφέ εσπρέσο με αφρώδες γάλα ζεστό. Οι Ιταλοί τον πίνουν κατ’ αποκλειστικότητα το πρωί. Ο σωστός cappuccino φτιάχνεται σε μεγάλο φλιτζάνι, ένα τρίτο espresso και δύο τρίτα αλά αφρισμένο γάλα.
IRISH COFFEE
Γαλλικός με ουίσκυ και κρέμα γάλακτος. Σερβίρεται στο ειδικό ποτήρι του Irish Coffee και παρασκευάζεται τοποθετώντας πρώτα μια κουταλιά ζάχαρη και μια μερίδα ουίσκι Ιρλανδίας στο ποτήρι. Το ζεσταίνουμε στο ειδικό καμινέτο και απογεμίζουμε έως τη δεύτερη γραμμή του ποτηριού με γαλλικό καφέ φίλτρου. Στη συνέχεια προσθέτουμε κρέμα γάλακτος.
ΚΑΦΕΣ ΒΙΕΝΝΟΥΑ
Από την αριστοκρατική Βιέννη έρχεται η συνταγή του αυθεντικού βιεννέζικου καφέ: Σε ένα φλιτζάνι καφέ προσθέτουμε ένα κουτάλι σαντιγί και ένα ρευστή κρέμα γάλακτος ή σε ένα φλιτζάνι δυνατό εσπρέσο καφέ προσθέσετε μια μπάλα παγωτό βανίλια και μια κουταλιά σαντιγί για γαρνίρισμα.
ΡΩΣΣΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ
Σε ένα φλιτζάνι δυνατό καυτό καφέ προσθέτουμε ένα ποτηράκι βότκα. Σερβίρεται με ρευστή κρέμα γάλακτος, και το καλοκαίρι με τριμμένο πάγο.
ΚΑΦΕΣ FAIR TRADE, Ο ΔΙΚΑΙΟΣ
Η αρχική ιδέα του fair trade ξεκίνησε πριν από 50 περίπου χρόνια στο Βέλγιο και στην Ολλανδία, όταν μια ομάδα εθελοντών δημιούργησε μια οργάνωση, η οποία ανέλαβε να συστήσει ένα εναλλακτικό δίκτυο εισαγωγής και εμπορίας καφέ το οποίο θα παρέκαμπτε τους μεσάζοντες και τις πολυεθνικές. Βλέποντας την επιτυχία του εγχειρήματος, οι εμπνευστές του άνοιξαν το 1969 το πρώτο «Κατάστημα του Κόσμου». Με τα χρόνια, τα καταστήματα πολλαπλασιάστηκαν, όπως και οι οργανώσεις που καθιέρωσαν το θεσμό του «Δίκαιου Εμπορίου» (Fair Trade ή Commerce Equitable). Για να πάρει ένα τελικό προϊόν μία από τις πιστοποιήσεις «δίκαιου εμπορίου» πρέπει ο παραγωγός του να έχει πληρωθεί σε μία τιμή αξιοπρεπή για τη διαβίωσή του, η οποία είναι πάντοτε μεγαλύτερη από τις τιμές που ορίζουν οι μεγάλες πολυεθνικές και οι μεσάζοντες. Ένα επιπλέον ποσό, που συνήθως δίνεται στο συνεταιρισμό όπου συμμετέχει, βοηθάει ώστε να επανεπενδύονται χρήματα προς όφελος του συνεταιρισμού και κατά συνέπεια στον ίδιο. Αν και στην αγορά μπορεί κανείς να βρει διάφορα fair trade προϊόντα, ο καφές παραμένει το σημαντικότερο προϊόν του «Δίκαιου Εμπορίου».
Ο καφές είναι το δεύτερο σε αξία προϊόν που εξάγουν οι υπανάπτυκτες χώρες. Απ’ αυτόν εξαρτάται η επιβίωση 25 εκατομμυρίων φτωχών οικογενειών σε ολόκληρο τον κόσμο. Επιπλέον, το 1988, η τιμή του καφέ κατέρρευσε (πτώση κατά 65%) με αποτέλεσμα, ακόμα και σήμερα, τις περισσότερες φορές να μην καλύπτεται το κόστος της παραγωγής του προϊόντος και να βυθίζονται στην εξαθλίωση οι μικροκαλλιεργητές και οι εργάτες της γης. Οι λόγοι της κατάρρευσης ήταν η υπερπαραγωγή που προκάλεσαν οι πιέσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας σε πολλές χώρες (κυρίως στο Βιετνάμ και στην Ινδονησία) να επιδοθούν μαζικά σε αυτή τη συναλλαγματοφόρο καλλιέργεια από τη μια και από την άλλη και οι απαιτήσεις να διαλυθεί η Διεθνής Συμφωνία για τον Καφέ και όλοι οι αντίστοιχοι εθνικοί φορείς παρέμβασης, που εξασφάλιζαν μια σταθερή τιμή για τους παραγωγούς. Ο στόχος του κινήματος fair trade δεν είναι η φιλανθρωπία, αλλά να μειωθεί η φτώχια αυτών των χωρών μέσα από ένα εμπόριο που δεν βασίζεται στη στυγνή εκμετάλλευσή τους από τις πολυεθνικές εταιρείες.
Στην Αθήνα, μπορείτε να προμηθευτείτε καφέ fair trade (και βιολογικό) από το AltroMercato (Νίκης 30, Σύνταγμα) της Fair Trade Ελλάς και από το Σπόρο (Χαρ. Τρικούπη 21, Εξάρχεια), μη κερδοσκοπικό συνεταιρισμό που χρησιμοποιεί την ονομασία εναλλακτικό και αλληλέγγυο εμπόριο.
ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΚΑΦΕ – ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ
Τα υποκατάστατα καφέ είναι ροφήματα που θυμίζουν καφέ, αλλά ουδεμία σχέση έχουν με αυτόν. Τα περισσότερα είναι φυτικής προέλευσης και προέρχονται συχνά από κριθάρι, βύνη, σίκαλη, ρεβίθι, γκουαράνα, σόγια και άλλα τονωτικά υλικά. Η γεύση τους μοιάζει με αυτή του καφέ, αλλά δεν έχουν καφεΐνη, δεν προκαλούν αϋπνίες και τις δυσάρεστες επιπτώσεις που μπορεί να παρουσιάσει ο καφές σε ορισμένα άτομα. Συστήνονται συνήθως σε ανθρώπους με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας ή στα άτομα που κάνουν ομοιοπαθητική. Τα ροφήματα αυτά είναι συνήθως στιγμιαία.
DECAFEINE, ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΚΑΦΕ
Στα decafeine προϊόντα έχει ουσιαστικά αφαιρεθεί από τον καφέ η καφεΐνη. Η ασφάλεια του τρόπου με τον οποίο έχει αφαιρεθεί η καφεΐνη είναι αμφιλεγόμενη. Ο λόγος είναι ότι έρευνες έδειξαν ότι ο χημικός διαλυτής που χρησιμοποιείται για την εξαγωγή της καφεΐνης, η τριχλωροαιθυλένη προκαλεί καρκίνο του ήπατος σε ποντίκια. Παρόλα αυτά η χρήση του διαλυτή δεν απαγορεύτηκε επίσημα. Οι εταιρείες αντικατέστησαν τον συγκεκριμένο διαλυτή με χλωρίδιο μεθυλενίου, συστατικό για την αφαίρεση της μπογιάς. Πάλι όμως μέσα σε έξι χρόνια χρήσης του ανακηρύχτηκε και αυτό καρκινογόνο. Αρκετές εταιρείες συνεχίζουν να το χρησιμοποιούν. Ένα άλλο εναλλακτικό χημικό ανακαλύφθηκε: το ακετικο αιθύλιο, ουσία που βρέθηκε σε κάποια φρούτα. Παρόλα αυτά δεν μπορεί ο καταναλωτής να γνωρίζει ποιος διαλυτής έχει χρησιμοποιηθεί εκτός κι αν ο κατασκευαστής θέλει οικειοθελώς να μας πληροφορήσει.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ, ΧΩΡΙΣ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ
Ο καφές κατά την παραγωγή του δεν διαφέρει από τα υπόλοιπα γεωργικά προϊόντα που ραντίζονται με δηλητηριώδη και τοξικά πολλές φορές εντομοκτόνα. Ο βιολογικός καφές ακολουθεί όλες τις προδιαγραφές των υπόλοιπων προϊόντων βιολογικής παραγωγής. Το καφεόδεντρο φύεται χωρίς τη χρήση χημικών λιπασμάτων και δεν ραντίζεται με σκευάσματα επικίνδυνα για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Δίνεται μεγάλη προσοχή στις ποικιλίες, ο κόκκος του καφέ δεν έχει χημική επιβάρυνση και έτσι η γεύση του είναι αυθεντικότερη, καλύτερη.
ΚΑΦΕΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ
Τα διαφορετικά συστατικά που περιέχονται στον καφέ είναι πάνω από δύο χιλιάδες. Τα σημαντικότερα σε ποσότητα είναι οι υδατάνθρακες (347% της ξηρής μάζας καβουρδισμένου καφέ), τα λιπίδια (17%), οι πρωτεΐνες (14%), διάφορα οξέα, μεταλλικά άλατα (4%) και καφεΐνη (1%). Υπάρχουν, επίσης, και βιταμίνες, όπως η Β3 (ή νικοτινικό οξύ).
Τελικά ο καφές μας κάνει καλό ή όχι; Οι έρευνες που έχουν γίνει είναι πολυάριθμες και συνεχώς βλέπουν το φως της δημοσιότητας ακόμα περισσότερες. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων των πολυάριθμων ερευνών που έχουν γίνει ως τώρα χρειάζεται μεγάλη προσοχή, γιατί υπάρχουν διαφορές από άνθρωπο σε άνθρωπο, ανάλογα με την ηλικία, την ημερήσια ποσότητα καφέ, τη σύγχρονη λήψη οινοπνευματωδών και τις συνήθειες, όπως το κάπνισμα. Τα ηλικιωμένα άτομα είναι πιο ευαίσθητα στη δράση της καφεΐνης, ειδικά όσον αφορά στον ύπνο. Αντίθετα τα παιδιά δεν φαίνονται πιο ευάλωτα από τους ενηλίκους σε ελαφρές δόσεις καφέ.
Στους καπνιστές η δράση της καφεΐνης είναι λιγότερο έντονη, ενώ αντίθετα η λήψη αλκοόλ ή αντισυλληπτικού χαπιού, μειώνει την αποβολή της από τον οργανισμό. Υπάρχουν άτομα τα οποία καταναλώνουν πολύ μεγάλες ποσότητες καφέ χωρίς να εμφανίζουν κάποιο αρνητικό σύμπτωμα και υπάρχουν άτομα τα οποία καταναλώνοντας μόνο ένα ποτήρι καφέ το πρωί παρουσιάζουν νευρικότητα και αρρυθμίες όλη την υπόλοιπη μέρα.
Η καφεΐνη, η δραστική ουσία του καφέ, διεγείρει τον εγκέφαλο και τα τμήματα του που είναι υπεύθυνα για την εγρήγορση, την ικανότητα αγρυπνίας, τη διάθεση και τη συγκέντρωση, επηρεάζονται θετικά ακόμη και από μικρές συγκεντρώσεις της καφεΐνης. Σε λογικές ποσότητες βελτιώνει τις πνευματικές ικανότητες γιατί προκαλεί εγρήγορση και μείωση της ανίας. Η πιο γνωστή επίδραση του καφέ αφορά στο νευρικό σύστημα. Στον εγκέφαλο η καφεΐνη προκαλεί αγγειοσυστολή, ενώ στα περιφερειακά αγγεία διαστολή. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που χρησιμοποιείται σε μερικά φάρμακα για την ημικρανία. Η καφεΐνη μπορεί να έχει θετική επίδραση στους πονοκεφάλους και τις ημικρανίες αρκεί να καταναλώνεται σε λογικές ποσότητες. Υπερβολική κατανάλωση προξενεί νευρικότητα, άγχος, αϋπνία. Η φυσιολογική κατανάλωση καφέ θεωρείται η ποσότητα που περιορίζεται στα 1 με 2 φλιτζάνια την ημέρα. Στα περισσότερα άτομα τα ανεπιθύμητα συμπτώματα παρατηρούνται με κατανάλωση καφεΐνης άνω των 600mg/μέρα (=4 φλιτζάνια των 150mg). Αμερικανικές έρευνες έδειξαν ότι πολύ υψηλές ποσότητες καφέ (άνω των5 γραμμαρίωνκαφεΐνης, δηλαδή 75 φλιτζάνια), προκαλούν δηλητηρίαση, τον καφεϊνισμό, που μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρο κώμα. Μπορεί να παρατηρηθεί εθισμός στον καφέ, όχι όμως λόγω καφεΐνης, αλλά από ένα άλλο συστατικό του, την μεθυλξανθίνη.
Η επίδραση του καφέ στην καρδιά είναι και αυτή πολυσυζητημένη. Σε συνηθισμένες ποσότητες ούτε αύξηση της πίεσης προξενεί, ούτε ταχυκαρδία σε υγιή άτομα. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν η κατανάλωση υπερβεί τα 90mg ή και σε μικρότερες ποσότητες σε άτομα που έχουν γνωστή ανωμαλία του καρδιακού ρυθμού.
Ως προς το γαστρεντερολογικό σύστημα, κλασικά οι συμβουλές που δίνονται σε άτομα με διαφραγματοκήλη και παλινδρόμηση γαστρικού υγρού στον οισοφάγο με αίσθημα «καούρας», περιλαμβάνουν και απαγόρευση των ποτών που περιέχουν καφεΐνη. Τα αποτελέσματα όμως των ερευνών είναι αντικρουόμενα. Φαίνεται ότι υπάρχει ένα επίπεδο γαστρικής και εντερικής ευαισθησίας που διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Ο καφές δεν πειράζει το συκώτι, αντίθετα μπορεί να αποτρέψει τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου είδους λίθων της χοληδόχου κύστης. Στο αναπνευστικό επίπεδο έχει αποδειχθεί ότι ο καφές μειώνει τις κρίσεις άσθματος χάρη στη βρογχοδιαστολή που προκαλεί η καφεΐνη. Από ενδοκρινολογικής άποψης, παρατηρήθηκε ότι η ένταση των διαταραχών που έχουν οι γυναίκες πριν από την έμμηνο ρύση έχουν σχέση με την ποσότητα καφέ που καταναλώνουν. Χρειάζεται βέβαια μεγάλη προσοχή στην ερμηνεία αυτού του φαινομένου, γιατί υπάρχουν δυο πιθανές εξηγήσεις: ή ο καφές επιτείνει τα συμπτώματα ή εξ’ αιτίας των συμπτωμάτων αυξάνεται η κατανάλωση καφέ.
Ο καφές κατά καιρούς έχει θεωρηθεί από τους ερευνητές ευεργετικός για την ουρική αρθρίτιδα, τη χολολιθίαση κύστης και προληπτικά κατά του διαβήτη. Έρευνες του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ έδειξαν ότι η λογική κατανάλωση καφέ συμβάλλει και στην προστασία από τα εμφράγματα, τα εγκεφαλικά ακόμα και ορισμένους τύπου καρκίνου. Αμερικανοί επιστήμονες επίσης ανακάλυψαν ισχυρά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η καφεΐνη συμβάλλει στην πρόληψη και τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ, ενώ υπάρχουν σοβαρά στοιχεία για τη συμβολή του στην αποτροπή εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Μικρά μυστικά του καφέ
– κατανάλωση καφέ λίγο πριν από τη λήψη αλκοόλ αυξάνει την απορρόφηση του τελευταίου
– σε μέτριες δόσεις ο καφές βελτιώνει τη μνήμη
– τα χαρμάνια του καφέ αποτελούν επτασφράγιστο μυστικό για τις εταιρίες
– ο καφές θα πρέπει να αλέθεται αμέσως πριν την παρασκευή του
– το καϊμάκι του ελληνικού καφέ θέλει σιγανή φωτιά και καλό ανακάτεμα μόνο από μία μεριά
– για να βεβαιωθείτε ότι οι κόκκοι του καφέ είναι φρέσκοι δαγκώστε έναν. Αν θρυμματίζεται εύκολα και γεμίζει το στόμα με το άρωμα του, τότε είναι φρέσκος
– ο καφές χωρίς γάλα είναι πιο ελαφρύς. Η ένωση της καφεΐνης με την καζεΐνη, την πρωτεΐνη του γάλακτος δημιουργεί συσσωματώματα αδιάλυτους θρόμβους- τα οποία είναι δύσπεπτα.
Ποσότητα καφεΐνης στα ροφήματα
Καφές καφετιέρας 60-180mg
Καφές φίλτρου 40-170 mg
Στιγμιαίος καφές 30-120 mg
Τσάι 25-100 mg
Αναψυκτικά 12-25 mg
Κακάο 2 – 20 mg
Τμήμα Εκτίμησης Χημείας Πρόσθετων Τροφών του FDA και Ινστιτούτο Τεχνολογίας Τροφών
-της Ειρήνης Κάρου
*Πηγές: Wikipedia, Mednutrition, Ηλίας Πετρόπουλος «Ο τούρκικος καφές εν Ελλάδι».
Σχολιάστε το άρθρο