Ο πόνος είναι συνυφασμένος με την ζωή και δεν υπάρχει κανένας στον κόσμο, που να μην έχει βιώσει την εμπειρία αυτή, από την στιγμή που ήρθε στη γη. Για μερικούς, όμως, αποτελεί μια ανελέητη καθημερινή ταλαιπωρία. Είναι καθαρά υποκειμενικό αίσθημα (τον ίδιο πόνο θα το βιώσουν με διαφορετική ένταση δύο άτομα) και πολλές φορές είναι δύσκολο να καθοριστεί, να περιγραφεί ή να εξηγηθεί στους άλλους.
Ο οξύς πόνος είναι αναπόσπαστο και πολύτιμο κομμάτι της επιβίωσής μας, γιατί αποτελεί την προειδοποίηση «κινδύνου» από τον οργανισμό μας. Είναι μία δυσάρεστη αίσθηση και αποτελεί «απάντηση» του οργανισμού σε ένα ερέθισμα που σχετίζεται με υπαρκτή ή πιθανή καταστροφή ιστών, βλάβη ή δυσλειτουργία του οργανισμού.
Δεν είναι πάθηση. Είναι ένα σύμπτωμα. Προκαλείται, δηλαδή, από κάποια υποκείμενη πάθηση ή κατάσταση. Πολλοί θεωρούν τον χρόνιο πόνο (ή χρόνιο άλγος) σαν «πάθηση», γιατί ίσως είναι σήμερα ένα ιδιαιτέρως διαδεδομένο και επίμονο για επίλυση πρόβλημα, όντας το κύριο σύμπτωμα των διαφόρων εκφυλιστικών παθήσεων σε άτομα μέσης και μεγάλης ηλικίας.
Ο πόνος έχει διάφορα χαρακτηριστικά. Μπορεί να είναι οξύς, ή αμβλύς, συνεχής ή περιοδικός, σταθερός ή σφύζων, μπορεί να είναι εντοπισμένος ή διάσπαρτος, ήπιος ή δυνατός, διαξιφιστικός, νυγμώδης ή καυστικός ή μπορεί να αντανακλά σε άλλες περιοχές μακράν του οργάνου που πάσχει.
Επηρεάζεται από ψυχολογικούς παράγοντες, το άγχος, την κατάθλιψη ή και την προσδοκία του ασθενούς (π.χ. σε αναμονή αποζημίωσης από ασφάλεια ή του κέρδους της προσοχής από τους οικείους του πάσχοντος).
Υπάρχουν συγκεκριμένοι νευρικές οδοί που σχετίζονται με την μεταβίβαση του αισθήματος του πόνου. Ξεκινούν πάντα από συγκεκριμένους υποδοχείς, που είναι διάσπαρτοι σε όλο το σώμα στις απολήξεις των νεύρων. Οι υποδοχείς λαμβάνουν το «μήνυμα» ή την «πληροφορία» και το μεταφέρουν στο νεύρο, μετατρέποντάς το σε ηλεκτρικό ερέθισμα και το νεύρο με την σειρά του, το μεταφέρει στο νωτιαίο μυελό και από εκεί σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, όπου αναλύεται, επεξεργάζεται και «μεταφράζεται» για να γίνει το «αίσθημα του πόνου».
Το όλο σύστημα είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκο με την εμπλοκή των νευροδιαβιβαστών να συμμετέχουν στην όλη διαδικασία. Οι υποδοχείς, τα νεύρα και οι νευρικές οδοί είναι διαφόρων ειδών στις διάφορες περιοχές ή όργανα του σώματος και διαφορετικές για τα διαφορετικά είδη του πόνου (π.χ. οξύ και χρόνιο).
Οξύς πόνος. Είναι ένα βιολογικό σύμπτωμα σαν απάντηση υφισταμένου αρνητικού ερεθίσματος, όπως η καταστροφή ιστών λόγω νόσου ή τραύματος. Έχουμε, επομένως, (ή ακολουθεί) οξεία φλεγμονή στους ιστούς. Ο πόνος εμφανίζεται αιφνιδίως και αποτελεί προειδοποίηση «κινδύνου» και ως τέτοια πρέπει να εκλαμβάνεται.
Μπορεί να είναι εντοπισμένος ή να ακτινοβολεί (π.χ. ισχιαλγία, εστία στην σπονδυλική στήλη, ακτινοβολία πόνου στο πόδι). Μπορεί να συνοδεύεται ή όχι από συμπτώματα του αυτόνομου νευρικού συστήματος (ιδρώτας, ναυτία, μύση, ταχυκαρδία κτλ).
Είναι οξύς και επιμένει για όσο διάστημα υπάρχει η παθολογία στους ιστούς. Μειώνεται δε, καθώς το βλαπτικό ερέθισμα ή η νόσος υποχωρεί. Έχει διάρκεια λιγότερη από 3 μήνες και εάν δεν καταστεί δυνατόν να θεραπευθεί αποτελεσματικά η υποκείμενη νόσος, μεταπίπτει σε χρόνιο πόνο.
Χρόνιος πόνος. Όταν ο πόνος διαρκεί περισσότερο από το σύνηθες διάστημα μιας οξείας νόσου ή κάκωσης, δηλαδή για διάρκεια μεγαλύτερη από 3- 6 μήνες. Ή αν το άλγος επιμένει για περισσότερο από 1 μήνα μετά την ανάρρωση και αποκατάσταση μιας οξείας ασθένειας ή κάκωσης (τραυματισμού).
Σχετίζεται με μία χρόνια παθολογία. Ή τέλος μπορεί να μην υφίσταται εμφανής τραυματισμός ή ασθένεια που να τον προκαλεί, αλλά να υπάρχει πόνος.
Ο χρόνιος πόνος που οφείλεται σε οργανική νόσο θεραπεύεται αποτελεσματικά με τη θεραπεία της υποκείμενης νόσου. Ο χρόνιος πόνος είναι συνήθως συνεχής, βύθιος, νυγμώδης, σαν σφίξιμο, ενώ μπορεί να είναι ή και να μην είναι εντοπισμένος. Ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται κουρασμένος, καταθλιπτικός, δύσθυμος, απελπισμένος, ενώ απουσιάζουν τα συνοδά συμπτώματα από το αυτόνομο νευρικό σύστημα που έχουμε στον οξύ πόνο.
Οι πιο συχνές αιτίες χρόνιου πόνου είναι τα προβλήματα του μυοσκελετικού συστήματος (περίπου το 50%), ενώ σύμφωνα με μια άλλη μελέτη, ο πόνος στη μέση (οσφυαλγία ισχιαλγία) είναι η πιο συχνή αιτία επίσκεψης σε γιατρό για επώδυνη νόσο.
Το 19% του πληθυσμού της Ευρώπης υποφέρει από χρόνιο πόνο, ενώ στις ΗΠΑ 42% των ενηλίκων έχει καθημερινά πόνο και το 89% μία φορά τον μήνα. Ενώ το 50% των ασθενών που επισκέπτονται τους γιατρούς έχουν και σύμπτωμα πόνου.
Εάν ο πόνος γίνει χρόνιος, δεν είναι πλέον προειδοποίηση «κινδύνου» -προειδοποίηση ενός προβλήματος- είναι πια ο ίδιος το μεγάλο πρόβλημα, λόγω της αρνητικής επίδρασης στην ποιότητα ζωής των ασθενών, που μπαίνουν σε ένα φαύλο κύκλο κατάθλιψης, αντικοινωνικότητας, μείωση της παραγωγικότητας στην εργασία και συχνές απουσίες, ανησυχίας για το μέλλον τους στην εργασία, ανησυχίας για την υγεία τους, ανησυχίας για στην σχέση τους μέσα την οικογένεια, ανησυχίας για την οικονομική τους κατάσταση, ανησυχίας για τις παρενέργειες από την κατάχρηση των αναλγητικών, αισθήματα θυμού, απογοήτευσης, απελπισίας… με αποτέλεσμα την επιδείνωση του άλγους από την ψυχολογική επιβάρυνση στον αυτοτροφοδοτούμενο φαύλο κύκλο.
Αίτια
Οξύς πόνος: Τραυματισμοί, χειρουργικές επεμβάσεις, οξείες παθήσεις, εγκεφαλική αιμορραγία κολικός νεφρών, χοληδόχου κ.α.
Χρόνιος Πόνος: Γενικώς εκφυλιστικές παθήσεις, Οστεοαρθρίτιδες, Αρθρίτιδες, Οσφυαλγία, Ισχιαλγία, Ημικρανία, Κεφαλαλγία μυϊκής τάσεως, Μυοπεριτοναικό σύνδρομο ή Ινομυοσίτιδα, Σύνδρομο μέλους φάντασμα, Καρκίνος, Οστεοπόρωση κ.α.
Ιστορικό – Φυσική εξέταση
Στους οξείς πόνους η ενδεδειγμένη αντίδραση είναι να απευθυνθούμε σε εξωτερικό ιατρείο νοσοκομείου, σε ιδιώτη ιατρό ή στον οικογενειακό μας ιατρό, ο οποίος θα θέσει την διάγνωση και θα μας κατευθύνει για τις περεταίρω εξετάσεις (ακτινογραφίες, αξονική ή μαγνητική τομογραφία, σωματοαισθητικά προκλητά δυναμικά, ηλεκτρομυογράφημα, αιματολογικό έλεγχο κλπ.) και θα καθορίσει την θεραπεία.
Η προσέγγιση, όμως, τις περισσότερες φορές είναι διαφορετική στον χρόνιο πόνο (εκτός από τον εργαστηριακό έλεγχο). Εδώ, τα άτομα συνήθως έχουν εξαντλήσει τις διάφορες διαγνωστικές και θεραπευτικές προσεγγίσεις είτε αυτές είναι φαρμακευτικές θεραπείες ή είναι χειρουργικές επεμβάσεις που μπορεί να προσφέρει η δυτική Ιατρική. Και βρίσκονται πλέον στην χρήση, και τις περισσότερες φορές, στην κατάχρηση των διαφόρων αναλγητικών ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, τα οποία από την μία πλευρά αδυνατούν να αποφύγουν, ή πιθανώς δεν είναι δραστικά πλέον λόγω εθισμού (χρειάζεται αύξηση της δόσης) και από την άλλη να φοβούνται τις παρενέργειες από τις αυξήσεις των δόσεων ή αντιλαμβάνονται ότι η χορήγηση των αναλγητικών δεν αποτελεί την λύση του προβλήματός τους.
Από τα μέσα περίπου της προηγουμένης πεντηκονταετίας το πρόβλημα είναι οξύ στην κοινωνία μας (λόγω αύξησης των εκφυλιστικών παθήσεων) και τόσο μεγάλο ώστε να αναγκασθεί το Σύστημα Υγείας να δημιουργήσει Ιατρεία Πόνου σε διάφορα μεγάλα Νοσοκομεία. Φυσικά, σε ιδιωτικά ιατρεία και κυρίως με ιατρούς που ασχολούνται με την Εναλλακτική Ιατρική η προσέγγιση της θεραπείας του πόνου από διαφορετική όμως σκοπιά έγινε πολύ πιο νωρίς. Στα Ιατρεία Πόνου, εκτός από τα φάρμακα, τον Βελονισμό (σε μερικά από αυτά), την διαδερμική ηλεκτρική διέγερση (Τens), χρησιμοποιούν και άλλες περισσότερο επεμβατικές μεθόδους, όπως είναι το μπλοκ νευρικών γαγγλίων ή νευρικών στελεχών και συνεχείς εκχύσεις τοπικών αναισθητικών στον υπαραχνοειδή χώρο στην σπονδυλική στήλη (π.χ. σε ισχιαλγίες). Στόχος της θεραπείας είναι η εξάλειψη του πόνου και βελτίωση της ποιότητας ζωής και των λειτουργικών ικανοτήτων του ασθενή.
Φάρμακα αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ. Κάποια από αυτά είναι: αναλγητικά, όπως η παρακεταμόλη (depon, lonarid), μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ακετυλοσαλικυλικό οξύ (aspirin, salospir), reumacid, voltaren, flurofen, μυοχαλαρωτικά, όπως muscoril, norgesic, στεροειδη αντιφλεγμονώδη, παράγωγα της κορτιζόνης, medrol, οπιοειδή κ.α.
Οι εναλλακτικές θεραπείες για τον πόνο έχουν πολλά να προσφέρουν ακόμη και όταν έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια με τα φάρμακα. Οι θεραπείες αυτές έχουν από μηδενικές έως ελάχιστες πιθανότητες παρενεργειών από τη στιγμή που εφαρμόζονται από άτομα που είναι κατάλληλα εκπαιδευμένα.
Αρχικά, η διάγνωση είναι πρωταρχικής σημασίας τόσο για τον οξύ όσο και για τον χρόνιο πόνο, ώστε να αποφευχθούν διαγνωστικά σφάλματα από πιθανά προβλήματα που υποκρύπτονται κάτω από τον πόνο π.χ. κεφαλαλγία μπορεί να προκληθεί από σπασμό μυών, από ιώσεις, αλλά και σε εγκεφαλίτιδες, μηνιγγίτιδες, εγκεφαλική αιμορραγία και όγκους.
Το ερώτημα είναι το τί μπορεί να γίνει πέρα από την χρήση αναλγητικών, τα οποία έχουν παρενέργειες και παράλληλα προκαλούν εθισμό μετά από κάποιο διάστημα χρήσης. Αρχικά για όλους τους ασθενείς με χρόνιο άλγος, ανεξαρτήτως εντοπίσεως, ισχύει η βελτίωση της λειτουργίας και ισορροπίας του οργανισμού με την καταπολέμηση της χρόνιας φλεγμονώδους αντίδρασης μέσα από την διατροφή την λήψη συμπληρωμάτων διατροφής και την αλλαγή του τρόπου ζωής. Από εκεί και πέρα ανάλογα με το πού είναι το πρόβλημα μπορεί να εφαρμοσθούν διάφορες θεραπευτικές μέθοδοι. Θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε κάποιες από αυτές, οι οποίες είναι προσφιλείς σε πολλούς συμπολίτες μας λόγω της βοήθειας και ανακούφισης που βρήκαν στο πρόβλημά τους χρησιμοποιώντας τες.
Εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες
Αυτές είναι: 1. Διατροφή, 2. Οζονοθεραπεία, 3. Βελονισμός [Θεραπεία με laser (soft laser) – Ωτοβελονισμός – Σου-τζόκ, – Σιάτσου], 4. Ομοιοπαθητική, 5. Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση (Τens), 6. Οστεοπαθητική, Χειροπρακτική (Chiropractic) 7. Βοτανοθεραπεία, 7. Υδροθεραπεία (με κρύα ή θερμά επιθέματα, χρησιμοποιείται σε οξύ και χρόνιο πόνο), 8. Φυσικοθεραπεία, Χειρομάλαξη, Μασάζ, 9. Βιοσυντονισμός Βιοαναδρόμηση (Biofeedback) 10. Τεχνικές χαλάρωσης, 11. Alexander Technique (μειώνει την οσφυαλγία και συνδυάζεται με ασκήσεις και μασάζ). 12. Χρήση Μαγνητικού πεδίου (το αρνητικό μαγνητικό πεδίο «νότιος πόλος» τοποθετούμενο τοπικά ανακουφίζει τον πόνο διορθώνοντας τις «μεταβολικές» διαταραχές στην περιοχή του πόνου).
Αναλύοντας κάποιες από αυτές:
Α. Διατροφή: Η διατροφή έχει σαν σκοπό την μείωση της φλεγμονής που συνυπάρχει πάντα με τον πόνο. Ο σκοπός είναι να ελαττώσουμε τις τροφές που προκαλούν χρόνια φλεγμονή.
Νέες έρευνες συνδέουν τον τρόπο ζωής και διατροφής μας με τη φλεγμονή και τη προδιάθεση για νόσο. Μία σωστή, υγιεινή διατροφή μπορεί να μειώσει αρκετά τις φλεγμονές. Σωστή διατροφή σημαίνει να πίνουμε αρκετή ποσότητα καθαρού νερού, και να λαμβάνουμε ποιοτικές πρωτεΐνες, λαχανικά, φρούτα, ουσιώδη λιπαρά οξέα, βιταμίνες και μέταλλα.
Ρυθμίστε την ισορροπία των εικοσανοειδών
Πρόκειται για αυτοκρινείς ορμόνες που μπορούν να παραχθούν σε οποιοδήποτε κύτταρο του οργανισμού από τα απαραίτητα λιπαρά οξέα ω-3 και ω-6. Τα «καλά» εικοσανοειδή δρουν ως αγγειοδιασταλτικά, καταστέλλουν τις φλεγμονές και έχουν αναλγητικά αποτελέσματα, ενώ τα «κακά» δρουν αγγειοσυσταλτικά και αυξάνουν τις φλεγμονώδεις διεργασίες. Τα ψάρια, τα θαλασσινά, οι άψητοι ξηροί καρποί, οι σπόροι, τα όσπρια, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα συμπληρώματα ιχθυελαίων ευνοούν την παραγωγή «καλών» εικοσανοειδών.
Η ζάχαρη, γλυκά, αναψυκτικά, κορεσμένα λίπη πλούσια σε αραχιδονικό οξύ (αλλαντικά, κόκκινα κρέατα, εσωτερικά όργανα ζώων), καθώς και τρόφιμα με χημικά πρόσθετα αυξάνουν την παραγωγή «κακών» εικοσανοειδών.
Η κατανάλωση τροφών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη είναι επωφελής για την υγεία μας και έχει αντιφλεγμονώδη δράση. Αυτές οι τροφές είναι τα μήλα, τα πράσινα λαχανικά, το βιολογικό λάδι ελιάς, τα βιολογικά αυγά, τα κρίθινα παξιμάδια, οι ωμοί ξηροί καρποί, τα ψάρια, οι σπόροι, τα μούρα, όπως και οι βιολογικές τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση. Περιέχουν φυσικές βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, πρωτεΐνες, καλά λίπη και ένζυμα που παρέχουν στο σώμα μας τις βασικές πρώτες ύλες και προωθούν την καλή υγεία. Πρέπει να περιορίζονται οι υδατάνθρακες, όπως τα μακαρόνια και ιδιαίτερα το ψωμί και να χρησιμοποιούνται μόνο δημητριακά ολικής αλέσεως και αφεψήματα, όπως τσάι και βότανα.
Προσέξτε τα λιπαρά που καταναλώνετε
Ο τύπος των λιπών και ελαίων που επιλέγετε μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα της φλεγμονής και του πόνου. Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα, που βρίσκονται στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα ζωικά λίπη και στις επεξεργασμένες τροφές, μπορούν να αυξήσουν τον πόνο και την φλεγμονή στο σώμα. Το ίδιο μπορούν να κάνουν πολλά έλαια και μαργαρίνες που προέρχονται από το καλαμπόκι ή το ηλιέλαιο. Αυτά τα έλαια είναι πλούσια σε ω-6 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και μπορούν επίσης να αυξήσουν τη γενική φλεγμονή.
Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα είναι ουδέτερα λίπη και δεν προδιαθέτουν ή δεν επιδεινώνουν την προϋπάρχουσα φλεγμονή.
Επιλέξτε ελαιόλαδο που είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Με την ανανέωση των κυττάρων του σώματος, τα μονοακόρεστα λιπαρά θα αντικαταστήσουν τα ω-6 μέσα στο κύτταρο, μειώνοντας έτσι τη φλεγμονή. Μην τηγανίζετε τις τροφές.
Έρευνες δείχνουν ότι μια διατροφή που περιέχει μικρές μερίδες άπαχου κρέατος, μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και αρκετά λαχανικά, μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή, βοηθώντας το σώμα να εξαλείψει τις χημικές ενώσεις που προκαλούν φλεγμονή.
Στοχεύστε σε 5 – 6 μερίδες φρέσκων λαχανικών τουλάχιστον την ημέρα, συν τουλάχιστον 2 – 3 μερίδες φρούτων. Μια μερίδα ισοδυναμεί με ένα μπολ. Επιλέξτε λαχανικά με διαφορετικά χρώματα για μεγαλύτερη ποικιλία θρεπτικών συστατικών, προκειμένου να μειωθεί η φλεγμονή.
Αποφύγετε τα τυποποιημένα προϊόντα
Αυτά περιέχουν υδρογονωμένα λιπαρά (trans), τρόφιμα τύπου fast food, καθώς και τροφές που τηγανίζονται σε ακατάλληλα έλαια. Προσλάβετε περισσότερα υγιεινά λιπαρά, καταναλώνοντας λιπαρά ψάρια μικρού μεγέθους, καρύδια, ταχίνι, αβοκάντο, γλιστρίδα και ωμό ελαιόλαδο.
Ελαττώστε τις γλυκοτοξίνες
Πρόκειται για επικίνδυνες τοξικές ουσίες που δημιουργούνται μέσα στις τροφές κατά τη θερμική τους επεξεργασία. Επειδή δεν μπορούν να αποβληθούν από τον οργανισμό, αθροίζονται στα κύτταρα και προσκολλώνται σε διάφορους ιστούς, με αποτέλεσμα να αποτελούν μόνιμο στόχο του ανοσοποιητικού. Στα αιμοφόρα αγγεία δημιουργούν στενώσεις και φλεγμονές, στις αρθρώσεις δυσκαμψία κ.ά. Το τσιγάρισμα, τηγάνισμα, ψήσιμο στα κάρβουνα ή τη σχάρα καίνε και αφυδατώνουν τις τροφές, με αποτέλεσμα την καταστροφή των ενζύμων που περιέχουν, την υπεροξείδωση των λιπαρών και τη δημιουργία γλυκοτοξινών. Προτιμάτε τις ωμές τροφές ή το βράσιμο στον ατμό ή σε νερό.
Μεσογειακή διατροφή
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν ενδείξεις ότι η Μεσογειακή διατροφή έχει και αντιφλεγμονώδη δράση. Πολύ καλά και γρήγορα αποτελέσματα έχουμε διαπιστώσει ότι προσφέρει και η διατροφή σύμφωνα με τις ομάδες αίματος. Μερικά από τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής, η οποία είναι πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, όσπρια και ελαιόλαδο και φτωχή σε κόκκινο κρέας, ίσως πηγάζουν από την αντιφλεγμονώδη δράση των τροφών της.
Αντιμετωπίστε τις δυσανεξίες
Όταν ο οργανισμός έχει αναπτύξει δυσανεξία σε κάποιο τρόφιμο, δημιουργεί πληθώρα συμπτωμάτων (σαν αντίδραση σε αυτήν), αλλά και χρόνιο πόνο σε αρθρώσεις, μυαλγίες ή κεφαλαλγίες.
Οι δυσανεξίες στις τροφές δημιουργούνται με την καταστροφή του φίλτρου του εντέρου, κατάσταση που βλέπουμε συχνά στη δυσβίωση του εντέρου. Στην περίπτωση δυσανεξίας στις τροφές αυτές, θα πρέπει να εντοπισθούν και να τις αποφύγουμε.
Θεραπεία για απευαισθητοποίηση σε δυσανεκτικές τροφές μπορεί να γίνει με Θεραπεία Βιοσυντονισμού, ο οποίος έχει άριστα αποτελέσματα στις δυσανεξίες τροφών (αποτελεί τον μόνο τρόπο απευαισθητοποίησης από αυτές εκτός της αποφυγής), αλλά και στις άλλες αλλεργίες.
Τα προβιοτικά προϊόντα, όπως βιολογικό γιαούρτι, παραδοσιακό από πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα, ή ξινόγαλο ή συμπλήρωμα προβιοτικών σε κάψουλες για τα άτομα που ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή, μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της δυσβίωσης του εντέρου και της δυσανεξίας.
Διατροφή και Κεφαλαλγίες Αγγειοκινητική Κεφαλαλγία Ημικρανία
Ο πόνος στις κεφαλαλγίες μπορεί να πυροδοτείται από διάφορους παράγοντες που ονομάζουμε «εκλυτικούς παράγοντες» και κάποιοι από αυτούς μπορεί να κρύβονται στη διατροφή μας.
Το αλκοόλ (αιθανόλη) προκαλεί αγγειοδιαστολή. Τα αγγεία των μηνίγγων στον εγκέφαλο πυροδοτούν την κεφαλαλγία, ακόμη και σε μη πάσχοντες εάν κάνουν κατάχρηση, ενώ στους πάσχοντες από κεφαλαλγία αρκεί η απλή χρήση.
Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγονται: τροφές υψηλές σε τυραμίνη: τυρί, γιαούρτι, ξίδι και σάλτσα σόγιας. Τροφές όπως: κρασί, αποξηραμένα φρούτα και κάποια οστρακοειδή. Καπνιστά κρέατα, λουκάνικα, μπέικον και έτοιμα φαγητά: όλα αυτά περιέχουν νιτρώδη άλατα (συντηρητικά) και προκαλούν δυνητικά κεφαλαλγία. MSG (μονονατριούχο άλας του γλουταμινικού οξέος): ενισχυτικό της γεύσης των τροφίμων. Το βρίσκουμε στο κινέζικο φαγητό, σε κάποια πατατάκια, στα καρύδια, και σε άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα. Καφεΐνη: μολονότι τη βρίσκουμε σε πολλά παυσίπονα που χρησιμοποιούνται στην κεφαλαλγία, γιατί προκαλεί αγγειοσύσπαση και βοηθάει στη διακοπή της κρίσης, μπορεί η ίδια να αποτελέσει την αιτία ενός πονοκεφάλου (εξαιτίας της υπερβολικής κατανάλωσής της ή της απότομης έλλειψής της). Παρατεταμένη έλλειψή της, από τη στιγμή που το σώμα έχει συνηθίσει σε μία τακτική δόση, μπορεί να κάνει τα αγγεία του αίματος να διασταλούν, κάτι που θα οδηγήσει σε πονοκέφαλο.
Προτιμήστε βότανα με αντιφλεγμονώδη δράση και συμπεριλάβετε στη διατροφή σας κουρκουμά, κάρι, εκχύλισμα πιπερόριζας, βιταμίνη C και βάλσαμο ή υπερικό.
Η γυμναστική παράλληλα με τη σωστή διατροφή συμβάλλει στην μείωση των φλεγμονών. Επιπρόσθετες προτάσεις για τον περιορισμό της χρόνιας φλεγμονής: διακοπή του καπνίσματος, επαρκής ύπνος, συστηματική σωματική άσκηση, μείωση του σωματικού βάρους, μείωση των επιπέδων στρες.
Β. Φυσικοθεραπεία. Είναι θεραπευτική εφαρμογή αναπόσπαστη από τη δυτική Ιατρική, γιατί συνοδεύει τη φαρμακοθεραπεία που συστήνουν οι ορθοπεδικοί, ρευματολόγοι, νευρολόγοι. Ακόμη και από την οξεία φάση του άλγους χρησιμοποιούνται, μηχανήματα φαραδικών και άλλων ρευμάτων, υπέρηχοι, θεραπεία με laser (soft laser), μασάζ, χειρομαλάξεις και λάμπες υπερύθρων για την χαλάρωση των σπασμών των μυών, μπάνια παραφίνης κ.α.
Γ. Βελονισμός. Σύμφωνα με την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική, ο πόνος οφείλεται στη διακοπή της ροής της ζωτικής ενέργειας (το Chi ή Qi ) σε ένα μεσημβρινό. Η αποκατάσταση της ροής της βοηθά στην αποκατάσταση και απαλλαγή από τον πόνο. Οι βελόνες του βελονισμού είναι πολύ λεπτές (σαν τρίχες), φυσικά αποστειρωμένες και η εισαγωγή τους στο σώμα είναι ανώδυνη. Ο ασθενής μένει με τις βελόνες από 20’-45’και συνήθως μετά από λίγο χρόνο από την τοποθέτησή τους νιώθει υπερβολικά ήρεμος ή νιώθει υπνηλία ή κοιμάται.
Πέρα όμως από την παραδοσιακή θεωρία, ο βελονισμός από τη δυτική οπτική έχει μελετηθεί από νευροεπιστήμονες ερευνητές, οι οποίοι τεκμηρίωσαν ότι η εφαρμογή του σε πειραματόζωα παράγει τα αποτελέσματά του μέσω της ρύθμισης του νευρικού συστήματος, προκαλώντας την αύξηση των βιοχημικών ουσιών καταπολέμησης του πόνου στον εγκέφαλο (ενδογενείς ουσίες με αναλγητική δράση) με πρώτες τις ενδορφίνες «τα ενδογενή οπιώδη» (και πολλές άλλες που προστέθηκαν σε μεταγενέστερες έρευνες π.χ. εγκεφαλίνες κ.ά.). Συνεπώς, επιδρά στη χημεία του εγκεφάλου με την αύξηση της απελευθέρωσης νευροδιαβιβαστών και νευροορμονών (π.χ. σεροτονίνη), GABA. Επίσης, νευροαπεικονιστικές μέθοδοι καταγράφουν αύξηση της δραστηριότητος σε περιοχές του φλοιού του εγκεφάλου που έχουν σχέση με τον πόνο και μείωση της δραστηριότητας στην περιοχή του λυμπικού συστήματος του εγκεφάλου «limbic system».
Εκτός της κεντρικής δράσης, έχει και περιφερειακή δράση στο σημείο εισαγωγής της βελόνας, όπου έχουμε πρόκληση αγγειοδιαστολής και ενεργοποίηση περιφερικών νεύρων με παραγωγή νευροδιαβιβαστών από τον πυρήνα του περιφερικού νεύρου.
Η βελόνα προκαλεί έκλυση CGRP (Calcitonin Gene related peptide) τοπικά στον μυϊκό ιστό. Πέραν αυτών έχει και τμηματική δράση στο νωτιαίο μυελό, στο επίπεδο εφαρμογής της βελόνας, μέσω σωματοσπλαχνικών αντανακλαστικών, καταστέλλοντας έτσι την αντίληψη του πόνου σύμφωνα με την «θεωρία της πύλης» (gate control theory). Είναι, επομένως, σύμφωνα με τη λογική της δυτικής Ιατρικής αντανακλασιοθεραπεία, δηλαδή «ένα ερέθισμα στο σώμα από τη βελόνα προκαλεί αντανακλαστικά την αύξηση νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο», με αποτέλεσμα τη ρύθμιση των λειτουργιών και τη θεραπεία των παθήσεων μέσω του νευρικού συστήματος, το οποίο και προκαλεί την επιθυμητή ομοιοστασία στον οργανισμό. Η δράση του είναι πολυεπίπεδη.
Η διέγερση των σημείων του βελονισμού γίνεται και με άλλους τρόπους, όπως, πίεση (ρεφλεξολογία – σιάτσου), θερμότητα (mo-xa), με laser (soft laser), υπερήχους, ηλεκτροβελονισμό (σύνδεση των βελονών με μηχάνημα ηλεκτροδιέγερσης, προκαλώντας έτσι εντονότερη διέγερση του σημείου του βελονισμού) κ.α. Υπάρχουν παράλληλα, ο ωτοβελονισμός, το σου τζοκ, ο κρανιοβελονισμός που είναι συστήματα και θεωρίες ξεχωριστές παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιούν τις ίδιες βελόνες. Δεν έχει παρενέργειες, εκτός από κάποιες μελανιές που μπορεί να γίνουν.
Ενδείξεις σε όλες τις χρόνιες, επώδυνες εκφυλιστικές παθήσεις. Οστεοαρθρίτιδες σε διάφορες αρθρώσεις (γονάτου, ισχίων, ώμων, κ.τ.λ.), Επικονδυλίτιδα, Ινομυαλγίες, Κεφαλαλγίες, Ημικρανίες, Αυχενικό Σύνδρομο (πόνος στον αυχένα), Κήλες της Σπονδυλικής Στήλης (ισχιαλγία, οσφυαλγία), Νευραλγίες (νευραλγία τριδύμου), Μεθερπητική νευραλγία, Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο.
Δ. Η Ομοιοπαθητική. Έχει εφαρμογή και στις επώδυνες παθήσεις, όπως και στα λοιπά προβλήματα υγείας. Στην κλασσική ομοιοπαθητική ο γιατρός προσπαθεί να ταυτίσει την κλινική εικόνα του ασθενούς με κάποιο φάρμακο που προκαλεί την ίδια συμπτωματολογία σε υγιή. Από τη στιγμή που θα το βρει, βελτιώνεται η κλινική εικόνα του ασθενούς. Υπάρχει πιθανότητα παροδικής επιδείνωσης του άλγους (δεν θεωρείται παρενέργεια), μέσα από την «θεραπευτική κρίση» που μπορεί να προκαλέσει το σωστό φάρμακο. Δεν έχει παρενέργειες.
Ε. Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση (Τens). Χρησιμοποιούνται ειδικά μηχανήματα (μικρού μεγέθους – φορητά με μπαταρία) που παράγουν ένα ρεύμα με μία τετράγωνη κυματομορφή που έχει βρεθεί ότι έχει αναλγητικά αποτελέσματα. Το χρησιμοποιεί ο ασθενής κατ’ ιδίαν, στο σπίτι του, προσπαθώντας να μειώσει τον πόνο περιορίζοντας την κατάχρηση των αναλγητικών. Η χρήση είναι απλή. Στερεώνει τα ηλεκτρόδια στα σημεία του άλγους και καθορίζει την συχνότητα των παλμών και την ένταση στο επιθυμητό επίπεδο. Πολύ χρήσιμη μέθοδος για άτομα που έχουν χρόνιο πόνο μη ελεγχόμενο με άλλο τρόπο. Δεν έχει παρενέργειες. Αντένδειξη είναι η ύπαρξη βηματοδότη στον ασθενή.
ΣΤ. Η Οζονοθεραπεία. Την οζονοθεραπεία τη γνώρισα τυχαία το 1994 σαν θεραπεία για εφαρμογές διαφορετικές του χρόνιου πόνου. Μέχρι τότε και για μία δεκαπενταετία χρησιμοποιούσα τον βελονισμό για την θεραπεία του χρόνιου άλγους. Μέσα σε μικρό διάστημα «την ερωτεύτηκα» για την αποτελεσματικότητα και την ταχύτητα του θεραπευτικού αποτελέσματός της στον χρόνιο πόνο και αντικατέστησα ένα μεγάλο μέρος της θεραπείας του χρόνιου άλγους, που έκανα με τον βελονισμό, με την εφαρμογή της. Η οζονοθεραπεία εφαρμόζεται σε πολλές χώρες, όπως στη Γερμανία -όπου και «γεννήθηκε» ως θεραπεία-, στην Αυστρία, στην Ελβετία, στην Ιταλία, στην Κίνα, στην Κούβα και στις ΗΠΑ. Στη χώρα μας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1992. Χρησιμοποιείται ευρέως στην Ευρώπη πάνω από 50 χρόνια.
Μετά τη χορήγηση του όζοντος προκαλείται ένα ελεγχόμενο οξειδωτικό στρες που κινητοποιεί το αντιοξειδωτικό ενζυμικό σύστημα, διεγείροντας την υπερέκκριση αντιοξειδωτικών ενζύμων (superoxidismutase, catalase, glutatioperoxidase κ.ά.). Έτσι επαναρρυθμίζει τον διαταραγμένο μεταβολισμό της περιοχής, με άμεση συνέπεια τη βελτίωση των μηχανισμών αποκατάστασης της φλεγμονής, ενώ παράλληλα ενεργοποιεί -«αφυπνίζει»- το ανοσοποιητικό σύστημα, ενισχύοντας τους επανορθωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού. Χρησιμοποιούνται λεπτές βελόνες ινσουλίνης για να είναι ανώδυνη η εφαρμογή της θεραπείας.
Γίνεται ένεση μείγματος όζοντος με οξυγόνο (ενδοαρθρική, ενδομυϊκή, υποδόρια). Εφαρμόζεται σε παθήσεις, όπως η οσφυαλγία, η ισχιαλγία, οι κήλες μεσοσπονδυλίων δίσκων, η αυχεναλγία, η περιαρθρίτιδα του ώμου, η οστεοαρθρίτιδα (π.χ. στα γόνατα, ισχία κλπ.) γίνονται ενέσεις στους μυς, στις αρθρώσεις ή και περιαρθρικά, ανάλογα με το πού εντοπίζεται το πρόβλημα (π.χ. στο γόνατο, τη μέση, τον αυχένα), σε πονοκεφάλους, ημικρανίες και κεφαλαλγία τάσεως.
Στις ημικρανίες εφαρμόζεται οζονοθεραπεία με μεγάλη αυτομετάγγιση (εμπλουτισμός μικρής ποσότητας αίματος, 100ml, με όζον το οποίο επαναμεταγγίζεται αμέσως), ενώ στην κεφαλαλγία τάσεως με ενδομυϊκές ενέσεις στους μυς του αυχένα που βρίσκονται σε έντονη σύσπαση.
Ενδείξεις: σε όλες τις χρόνιες επώδυνες εκφυλιστικές παθήσεις, όπως αναφέρθηκε. Η αποτελεσματικότητά της κυμαίνεται πάνω από το 85%. Δεν έχει παρενέργειες. Αντένδειξη αποτελεί η έλλειψη στον ασθενή του ενζύμου G-6PD.
Ζ. Βιοσυντονιστική θεραπεία. Ο σκοπός της θεραπείας αυτής είναι να τροφοδοτήσει το σώμα με μια «θεραπευτική ώθηση» και να μεταβάλει προς το φυσιολογικότερο τις ηλεκτρομαγνητικές δονήσεις των κυττάρων. Αυτό θα υποβοηθήσει τη θεραπευτική διαδικασία και την ομαλοποίηση των μεταβολικών λειτουργιών του κυττάρου και θα βελτιώσει την επικοινωνία του με τα γειτονικά κύτταρα. Τα κύτταρα του σώματος μπορούν να λαμβάνουν και να στέλνουν ηλεκτρομαγνητικές δονήσεις. Συντονισμός υφίσταται, όταν ένα κύτταρο εκλαμβάνει μια ηλεκτρομαγνητική δόνηση, η οποία προορίζεται ακριβώς γι’ αυτό το κύτταρο. Ανάλογα με το επιθυμητό τελικό αποτέλεσμα της θεραπείας, αυτή η πληροφορία της συχνότητας μειώνεται, ενισχύεται ή και «αντιστρέφεται» (αρχή της φυσικής, κατά την οποία αν υπάρξουν ταυτόχρονα δύο ταλαντώσεις της ίδια μορφής σε αντίθετη φάση αλληλοεξουδετερώνονται, χρησιμοποιείται π.χ. στην θεραπεία των αλλεργιών). Πέρα όμως από τη θεραπεία των αλλεργιών και των δυσανεξιών στις τροφές, η θεραπεία του Βιοσυντονισμού έχει εφαρμογή και σε παθήσεις που προκαλούν χρόνιο πόνο. Ο κύριος στόχος της βιοσυντονιστικής θεραπείας είναι η ενεργοποίηση του ενδογενούς συστήματος ρύθμισης (ομοιοσυστασίας) και η απελευθέρωση του από τις παρενοχλητικές, παθολογικές επιδράσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να επέλθει η ίαση.
Ενδείξεις: εκφυλιστικές παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος, δυσανεξίες σε τροφές, κεφαλαλγίες. Δεν παρουσιάζει παρενέργειες.
Ανακεφαλαιώνουμε με την ανταπόκριση του πόνου των διαφόρων παθήσεων στις προαναφερόμενες θεραπείες. Η διατροφή είναι απαραίτητη σε όλες τις παθήσεις.
Οι εκφυλιστικές παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος, Οστεοαρθρίτιδες, Αρθρίτιδες, Οσφυαλγίες, Ισχιαλγίες, Αυχεναλγία, Αυχενικό σύνδρομο, Κεφαλαλγίες εκ μυϊκής τάσεως, Ωμοβραχιόνιος Νευραλγία και τα Διαστρέμματα, Τραυματισμοί αρθρώσεων ανταποκρίνονται στην Οζονοθεραπεία, Βελονισμό, Φυσικοθεραπεία, Χειροπρακτική, Βιοσυντονισμό.
Οι νευραλγίες π.χ. του τριδύμου Μεθερπητική νευραλγία ανταποκρίνονται στον Βελονισμό, Ομοιοπαθητική, Βιοσυντονισμό.
Ο πονοκέφαλος, κεφαλαλγίες αγγειοκινητικές, ημικρανίες, ανταποκρίνονται στην Οζονοθεραπεία, το Βελονισμό, την Ομοιοπαθητική, το Βιοσυντονισμό, τη Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση (Τens).
Οι δυσανεξίες σε τροφές (μπορεί να προκαλούν πληθώρα συμπτωμάτων και μέσα σε αυτά και πόνο π.χ. σε αρθρώσεις, μυαλγίες ή κεφαλαλγίες) ανταποκρίνονται στον Βιοσυντονισμό.
Ο πόνος στον καρκίνο μπορεί να ανταποκριθεί στο Βελονισμό, στο Βιοσυντονισμό, στην Ομοιοπαθητική, στην Οζονοθεραπεία, στη Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση (Τens).
Η Οστεοπόρωση ανταποκρίνεται στο Βελονισμό, στην Οζονοθεραπεία, στην Ομοιοπαθητική, στη Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση (Τens).
Οι Ινομυαλγίες και Μυαλγίες ανταποκρίνονται στο Βελονισμό, στην Οζονοθεραπεία, στη Φυσικοθεραπεία, στη Χειροπρακτική, στη Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση (Τens).
Οι κράμπες (απότομος επώδυνος παρατεταμένος μυϊκός σπασμός) συμβαίνουν ως απάντηση σε ελάχιστο νευρικό ερέθισμα. Πέρα από τον ισχυρό πόνο που προκαλεί, δεν επιτρέπει στους μύες που έχουν προσβληθεί να λειτουργήσουν κανονικά. Μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια του ύπνου, όταν γυμναζόμαστε ή σε περίπτωση βαδίσματος λόγω κακής κυκλοφορίας του αίματος (διαλείπουσα χωλότητα). Ανακούφιση από την κράμπα και λύση του μυϊκού σπασμού έχουμε όταν τεντώσουμε τον μυ (π.χ. για τον γαστροκνημιαίο, κάμπτοντας τον άκρο πόδα και πλησιάζοντας τα δάκτυλα προς την κνήμη). Η κάλυψη των πιθανών ελλείψεων σε ιχνοστοιχεία π.χ. μαγνήσιο ή κάλιο (ασθενείς που παίρνουν διουρητικά ή φάρμακα για υπέρταση) βοηθά στην θεραπεία.
Η δυσμηνόρροια, ο πόνος της περιόδου, λύνεται με μια κατηγορία φαρμάκων, όπως τα σπασμολυτικά και με το Βελονισμό, την Ομοιοπαθητική, το Βιοσυντονισμό.
Σημείωση – Παρατήρηση: Τα αναφερόμενα στο άρθρο είναι στοιχεία που αναφέρονται και απορρέουν από τη σχετική βιβλιογραφία με σκοπό την ενημέρωση. Κατ’ ουδένα τρόπο αποτελούν συμβουλές ή οδηγίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων. Αν αντιμετωπίζετε συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας, παρακαλούμε να συμβουλευθείτε κάποιον ειδικό που θα αναλάβει τη θεραπεία και θα έχει την ευθύνη της θεραπευτικής προσέγγισης.
-Ματίνα Χρονοπούλου BSc., N.D., Ph.D.
Δρ. Φυσικοπαθητικής Θεραπευτικής
-Ιωάννης Λιάπης, Ιατρός
Νευρολόγος-Ψυχίατρος-Βελονιστής
Σχολιάστε το άρθρο